کودکان کار و خیابان؛ شهرداری «پاک‌سازی» می‌کند یا «استعدادیابی»؟

«پاک کردن شهر از کودکان کار» یکی از معدود وعده‌هایی به شمار می‌آید که حتی قبل از فرارسیدن موعد آن در حال انجام است. «علیرضا زاکانی» شهردار تهران اظهار داشته بود با اجرای یک برنامه هماهنگ که از اول دی آغاز می‌شود، تلاش می‌کنیم چهره شهر تهران را از دو آسیب معتادان متجاهر و کودکان کار کامل پاک کنیم تا عید پرونده این آسیب‌های ظاهری شهرمان را ببندیم.

به گزارش ایران مامن، بسیاری در فضای مجازی و رسانه‌ها از مشاهدات خود در این زمینه می‌گویند که کودکان کار از سر چهارراه‌ها به طور ملموسی محو شده‌اند و دیگر این که ادبیات شهردار مبنی بر «پاک کردن» شهر از این کودکان با انتقادات زیادی روبرو بوده است.

در این زمینه، تشکل منحل‌ اعلام شده « جمعیت امام علی (ع)» با انتشار پستی در اینستاگرام نوشته است: علیرضا زاکانی به نظر می‌رسد مانند بیشتر اسلاف و همکاران خود، فوق تخصص «مقابله با معلول و پاک کردن صورت مساله» را دارد.

در این بیانیه ضمن «اعلام انزجار و بیزاری» از «سخنان توهین‌آمیز» آمده است:‌ شهردار پایتخت ایران یا معنای کلمات «منشا» و «آسیب» را نمی‌داند و هیچ درکی از «روح جامعه» ندارد یا در تهران اشباع شده از رانت‌خواران و زمین‌خواران، شبکه‌های پیچیده ارتشا و پولشویی، ابربدهکاران بانکی، مافیای مواد مخدر و مافیای زباله، نه آدرس غلط، بلکه آدرسی بی‌نهایت ظالمانه می‌دهد.

پیش از این و در فروردین‌ماه امسال، سرپرست دفتر امور آسیب‌دیدگان اجتماعی سازمان بهزیستی کشور از وجود ۱۲۰ هزار کودک کار در کشور خبر داده و گفته بود که در سال ۱۴۰۱ حدود ۱۴ هزار و ۵۰۰ نفر از کودکان خیابانی شناسایی شده‌اند.

«محمدرضا حیدرهایی» در گفت‌وگو با «ایسنا» با تاکید بر اینکه سازمان بهزیستی به عنوان سازمان «مددکارمحور» با جمع‌آوری کودکان کار و خیابان به طور کلی مخالف است، گفته بود: ما معتقدیم که جمع‌آوری این کودکان مشکل آنها را حل نمی‌کند. موضوع کودکان کار و خیابان مسئله‌ای است که باید ریشه‌ای برطرف شود. از سوی دیگر جمع‌آوری کودکان کار و خیابان موجب می‌شود آنها از دسترس سازمان بهزیستی برای دریافت حمایت خارج شوند.

گزارش مرتبط:

باز هم توانمندسازی کودکان کار

جمع ‌آوری کودکان کار ؛ طرح‌ های ضربتی اما بی نتیجه

پیش از این و در دوره پنجم شورای شهر تهران و شهرداری «محمدعلی نجفی» هم طرح‌هایی در زمینه جمع‌آوری کودکان کار انتقادهای زیادی را برانگیخته بود از جمله «بهاره آورین» عضو این شورا ضمن انتقاد از اینکه «چندین دستگاه مملکت جمع شده‌اند و میلیاردها تومان بودجه مملکت را هزینه می‌کنند تا بی‌پناهترین انسان‌های این شهر را از جلوی چشم‌ها دور کنند» بیان داشت: به گفته مسئولین بهزیستی، ۹۰ درصد کودکانی که با زور و اجبار از سطح شهر جمع آوری می‌شوند دارای سرپرست و خانواده‌اند که برای بازپس‌گیری فرزندان‌شان به مراکز نگهداری موقت این کودکان مراجعه می‌کنند. فرآیند کار این‌گونه است که خانواده‌ها پس از پرس‌وجو و یافتن فرزندشان در یکی از مراکز نگهداری، باید بروند در دادگاه تعهد بدهند که دیگر بچه‌شان کار نخواهد کرد و بعد حکم قضایی برای آزادی و بازپس‌گیری فرزندشان بگیرند، چرخه‌ای معیوب، بی‌ثمر و سرشار از هزینه‌های گزاف روانی که به کودکان و خانواده‌های آسیب‌دیده‌شان وارد می‌شود.

به گزارش «آرمان امروز» در این میان سازمان رفاه، خدمات و مشارکت‌های اجتماعی شهرداری تهران در صف نخست این طرح قرار دارد. «احمد احمدی صدر» به عنوان رئیس این سازمان در این زمینه گفته است: درست است که متولی بحث کودکان کار سازمان بهزیستی است، اما ما کارگروه تخصصی و ویژه‌ای تشکیل داده‌ایم و از تمام کارشناسان کمک گرفته‌ایم و به این نتیجه رسیده‌ایم که طرح جمع‌آوری کودکان کار، ابتر و بدون نتیجه است؛ برهمین اساس مدل حرفه‌آموزی و استعدادیابی را طراحی کردیم تا بتوانیم آسیب را از کودکان دور کنیم.

احمدی صدر و زاکانی

وی با ذکر اینکه تا آغاز به‌کار مدیریت شهری فعلی ۲۰مرکز «پویاشهر» داشتیم تصریح می کند: اما در ۲سال اخیر تعداد آنها به ۳۶مرکز رسیده است و قصد داریم به‌زودی مرکز سی‌وهفتم را افتتاح کنیم. در این مراکز به‌دنبال استعدادیابی، آموزش و تربیت کودکان کار و خیابان هستیم که ۳۶مرکز پویاشهر به‌صورت تخصصی در زمینه استعدادیابی کودکان ورود کرده است. رئیس سازمان رفاه، خدمات و مشارکت‌های اجتماعی شهرداری تهران با تأکید بر اینکه ۷هزار نفر از کودکان کار و خیابان در مراکز پویاشهر پذیرش شده‌اند، گفت: بسیاری از این کودکان، اتباع بیگانه هستند و خدمت‌رسانی را از این کودکان نیز دریغ نکردیم. همچنین علاوه بر تحصیل کودکان در مراکز پویاشهر، خانواده‌هایشان که قشری کم‌درآمد هستند را حمایت می‌کنیم و با بسته‌های معیشتی سعی داریم کمک‌حالشان باشیم.

تاکنون بارها طرح ساماندهی کودکان کار اجرا شده و به همان نسبت نیز شکست خورده است به طوری که سال گذشته رئیس سازمان رفاه، خدمات و مشارکت‌های اجتماعی شهرداری تهران اعلام کرده بود طی یک سال قبل تر، ۳۲ بار چنین طرحی اجرا و با شکست مواجه شده بود.

در این زمینه «نگار ماهری» کارشناس انجمن حمایت از کودکان کار به آرمان می گوید: من اصلا معنای ساماندهی یا جمع آوری کودکان کار را متوجه نمی شوم. چون کودکان کار معلول وضعیت کلی جامعه امروز ما هستند. مهمترین ریشه به وجود آمدن مقوله کودکان کار، عامل فقر و مشکلات معیشتی است. به نظر می رسد منظور شهردار تهران از کودکان کار، کودکان کار خیابانی باشد اما کودکان کار فقط کودکان کار خیابانی نیستند. مثلا ما هم اینک با پدیده ای به نام کودکانی که در منازل کار می کنند مواجه هستیم که اصلا در آمار کودکان کار حساب نمی شوند!

ماهری با تاکید براینکه در مورد کودکان کار نیز مانند بسیاری دیگر از مقوله ها، آمار دقیقی در کشور وجود ندارد می افزاید: این در حالی است که تا وقتی که آماری وجود نداشته باشد نمی توان برای یک چالش یا آسیب اجتماعی برنامه ریزی کرد. البته ما هم امیدواریم که شهردار تهران  در کسوت دستیار رئیس جمهور در بحث آسیب های اجتماعی، واقعا بتواند یک بار برای همیشه پرونده کودکان کار را ببندد ولی تا وقتی که همه سازمان ها و ارگان های متولی وارد گود نشوند، نمی توان در مورد ساماندهی کودکان کار موفق بود.