چین و دور زدن پاکستان برای تسلط اطلاعاتی بر افغانستان

از زمانی که طالبان برای دومین بار قدرت را در اختیار گرفت یعنی تابستان ۱۴۰۰، کشورهای مختلف جهان و به طور خاص قدرت هایی همچون چین در تلاش اند تا بیش از گذشته از شرایط جدید بهره مند شوند.

به گزارش ایران مامن، در همین زمینه رئیس جمهور چین چندی قبل با اشاره به سیاست جدید حزب کمونیست این کشور از سرویس های اطلاعاتی خواسته برنامه هایی برای استقلال عمل اطلاعاتی در افغانستان تنظیم کنند و برای دوره بدون نیاز به کمک سرویس اطلاعاتی پاکستان آماده باشند؛ رویکردی که ظاهراً به دلیل نقص در اطلاعات دریافتی از پاکستان در دستور کار قرار گرفته است. از مدت ها قبل مساله غلبه اطلاعاتی سرویس آی اس آی پاکستان در افغانستان اسباب نگرانی سیاستمداران چینی را مهیا کرده بود.

برخی کارشناسان بر این نظرند که اظهارات «شی جین پینگ» بیش از هر چیز به این خاطر مطرح شده که چین قصد دارد حضور خود در افغانستان را از شراکت امنیتی، سرمایه گذاری و حمایت اقتصادی به تضمین حضور بلند مدت و افزایش نفوذ امنیتی برساند؛ افغانستانی که در اوت ۲۰۲۱ و با پیشروی طالبان، دولت تحت هدایت «اشرف غنی» ساقط شد و هنوز بسیاری از کشورها گروه قدرت یافته را به رسمیت نشناخته اند.

سقوط دولت افغانستان با خروج نیروهای نظامی خارجی ارتباط مستقیم داشت و به گمان بسیاری خروج نیروهای نظامی ائتلاف به خصوص آمریکا با هدف هزینه تراشی برای بازیگرانی مانند چین صورت گرفت؛ کشوری که بیشترین میزان تجارت افغانستان را به خود اختصاص داده و طرح های اقتصادی بزرگی را تعریف کرده بود.

احتمالا چین برای تقویت حضور خود در افغانستان پس از عقب نشینی آمریکا، به آژانس های اطلاعاتی خود دستور داده با اتخاذ راهکارهایی تلاش کنند اتکا به کمک های آژانس اطلاعات پاکستان را کاهش دهند. در همین رابطه گزارشی که سایت تحلیلی «اینتلیجنس آنلاین» چندی قبل و به نقل از منابع نزدیک به آژانس های اطلاعاتی افغانستان تهیه کرد به صراحت از افزایش فعالیت وزارت امنیت دولتی چین حکایت دارد.

شواهد موجود نشان می دهد حزب کمونیست چین به دنبال ایجاد ارتباط مستقیم و مستحکم تر بین آژانس های اطلاعاتی خود با افغانستان است تا امنیت مطلوب شرکت های تجاری اش تضمین شود.

از زمان بازگشت طالبان به قدرت، روابط پکن و کابل تنها توسط وزارت امنیت دولتی چین اداره می شود اما آنها در این رابطه همواره به کمک پاکستان متکی بوده اند. در نتیجه، وزارت امنیت دولتی چین جستجو برای یافتن راه های مستقیم‌ و مستقل تر برای فعالیت در افغانستان را آغاز کرده تا وابستگی خود به آژانس اطلاعات داخلی پاکستان (ISI) را کاهش دهند.

در همین رابطه یک منبع نزدیک به کمیته کریدور اقتصادی چین و پاکستان(CPEC) اعلام کرده مشکلات پیش آمده در روند اجرای این پروژه و نقص در برخی اطلاعات دریافتی از پاکستان، چین را ناگزیر به ارزیابی روابط اطلاعاتی خود با پاکستان کرده است.

از دید بسیاری از تحلیلگران، ابتکار چین در قبال پاکستان باید به عنوان بخشی از رویکرد تهاجمی این کشور در سیاست خارجی تفسیر شود. برای نمونه شی جین پینگ، رئیس جمهور چین در اوایل ژوئیه سال جاری از ارتش این کشور خواست تا جنگ و برنامه ریزی رزمی برای افزایش شانس پیروزی در نبرد واقعی در تایوان را افزایش دهند.

علاوه  بر این، در اوایل سال جاری، شی پس از تضمین سومین دوره ریاست جمهوری خود با ایراد یک سخنرانی مهم از نیروهای نظامی و اطلاعاتی این کشور خواست همه توان خود را را برای حفاظت از امنیت ملی و تبدیل ارتش خود به «دیوار بزرگ فولادی» به کار گیرند.