قدم اول فرار از بحران آبی

اگر پیش‌بینی مطرح شده درباره بارش‌های فرانرمال در بهمن‌ماه مثل پیش‌بینی‌های قبلی نقش بر آب شود، آخرین کورسوهای امیدواری به گریز از خشکسالی فرانرمال خاموش خواهد شد.

به گزارش ایران مامن، در این وضعیت معاون فناوری ریاست جمهوری از بارورسازی ابرها با هزینه سه هزار میلیارد تومانی سخن می‌گوید و رئیس پژوهشگاه هواشناسی نوسازی شبکه آبرسانی و شیرین‌سازی آب خلیج فارس را ضروری می‌داند.

کارشناسان برای رهایی از بحران آبی هر یک نظری ارائه می‌دهند. در شرایطی که نزدیک به ۹۰ درصد منابع آب‌های تجدیدپذیر صرف کشاورزی می‌شود و شبکه‌های آبیاری و انتقال آب مناسب نیستند و بیش از ۸۰ درصد آب مصرفی سالانه از منابع زیرزمینی برداشت می‌شود و سطح آب اکثر دریاچه سدهای بزرگ و کوچک به‌شدت افت کرده است، مهم‌ترین پرسشی که به ذهن خطور می‌کند، چگونگی مدیریت منابع آب است و اینکه چه اقداماتی باید از دستور کار خارج شود؟

مرتبط:

به اقلیم تازه عادت می‌کنیم؟ توهم، سوءمدیریت و … در جایگاه متهمان زیستی ایران

جای خالی جامعه‌شناسان در میانه بحران‌های زیست‌محیطی

در این میان، برخی مساله خشکسالی را بخشی از پازل یک بحران عمیقتر به نام بحران اقلیمی ایران می‌شناسند. به گزارش پژوهش ایرنا دشت‌های کشور با فرونشست جدی روبرو هستند و اگر همه بارندگی‌ها و نزولات جوی حتی بدون استفاده راهی منابع آب زیرزمینی بشوند، بازهم خشکسالی در ایران همچنان وجود داشته و بارندگی‌هایی از این نوع تنها به سان مسکن‌های تصادفی هستند که برای اقلیم ایران کارایی دارند.

«رضوان السادات شریف نیا» پژوهشگر آب هم نظری مشابه دارد و می‌گوید: اگر آب دریا هم به دشت متصل شود، بازهم به وضعیت سابق بازنمی‌گردد. بنابراین وعده‌های انتقال آب و شیرین‌سازی آب دریا مانند این است که به بازماندگان بگوییم فرد متوفی به سفر رفته است یا چیزی که از دست داده‌ای دوباره بازخواهد گشت.

به گفته شریف نیا نقشه راه‌آب بدون اتصال به بخش‌های اقتصادی و اجتماعی کارآمد نخواهد بود. بخش عمده کار سازگاری با شرایط موجود است.

برخی هم سررشته مشکلات مربوط به آب را سیاسی می‌دانند. «امید نظری» کارشناس حوزه آب به «رسالت» می‌گوید: بحران اصلی این است که مدیران ما از بحران نمایی منفعت کسب نکنند. وقتی مسئولین یک کشور کاسب بحران باشند، این خودش بزرگترین بحران است. اگر قرار به مقایسه باشد، کشور ما بیش از همه با بحران برق مواجه است. سالانه چندبار در کشور قطعی برق و چندبار قطعی آب تجربه می‌کنیم؟ آیا به همان میزانی که از بحران آب سخن گفته می‌شود، به بحران گاز و برق هم توجه می‌شود؟

و اما درباره اینکه بار عبور از بحران بیشتر بر دوش مردم است یا نظام حکمرانی «عباس محمدی» فعال محیط زیست بر این باور است: سهم مردم به‌صورت تقریبی شاید ۱۰ درصد باشد. ۹۰ درصد مسئله، مربوط به دولت است. شبکه آبرسانی به زمین‌های کشاورزی و سدسازی و بهره‌برداری از چاه‌های عمیق، همه تحت نظر دولت است و مردم مصرف‌کننده نهایی هستند.

سر جمع پیشنهاداتی که برای شروع تغییر در حکمرانی آب مطرح است پذیرش وضعیت موجود و شرایط کشور به عنوان یک اقلیم خشک است و نیز توقف تدریجی روندهایی مانند مصرف منابع آبی در بخش کشاورزی و تامین معیشت کشاورزان از راه هایی غیر آب‌بر.

به گفته محمدی، در روستا‌های ما به‌جز کشاورزی، راه دیگری برای کسب معیشت وجود ندارد و هرکسی که بتواند باغ یا مزرعه اضافه کرده و منابع آب را به شکل غیرمعقولی استفاده می‌کند، اما اگر وضعیت اقتصادی سیاسی مناسب باشد، امکانات بی‌شماری برای کسب درآمد داریم، ازجمله گردشگری و جذب توریسم خارجی و یا توریسم سلامت که کشور ما پتانسیل و ظرفیت آن را دارد.