جابجایی خط فقر؛ اقتصاد در بن بست یا دوراهی؟

دلار هر چند با فروکش احتمالات مربوط به درگیری میان ایران و آمریکا از عبور از مرز ۶۰ هزار تومانی پشیمان شد و دماسنج خاکستری رنگ اقتصاد کشور ما در بازار آزاد زیر ۵۵ هزار تومان قیمت خورده اما شرایط عمومی حاکم بر این اقتصاد فعلا دورنمایی نزدیک از سامان نشان نمی‌دهد.

جزئیات تورم خوراکی‌ها در دی ماه که ابتدای ماه جاری منتشر شد نشان داد ارزاق عمومی قصدی برای توقف قیمت ندارند از جمله اعلام شد گوشت گوسفندی نسبت به ماه پیش از آن ۱۱ درصد و نسبت به سال گذشته ۱۲۷ درصد گران شده است.

در این شرایط انتقادات اقتصادی از دولت سیزدهم به خصوص در رسانه‌های رقیب انعکاسی فراوان دارد از جمله «کامران ندری» استاد اقتصاد دانشگاه امام صادق (ع) به «انتخاب» گفته روش‌های دولت رئیسی تجربه یک سری سیاست‌های شکست خورده در کل دنیاست. فکر می‌کنم تا انتهای دولت رئیسی، در یک بن بست اقتصادی قرار داریم.

در پاسخ به چنین اظهارنظرهایی معاون اجرایی دولت اظهار داشته بن‌بستی نداریم و با عزم مشکلات را پشت سر می‌گذاریم و مسیر رشد کشور را پرشتاب‌تر ادامه می‌دهیم.

با این حال حملات به عملکرد اقتصادی دولتی‌ها توقف‌ناپذیر است. به گفته «فرشاد مومنی» گزارش رسمی اعلام می‌کند که جمعیت حاشیه نشین شهری در این کشور از حدود متعارف خارج شده و به ۲۵ میلیون نفر رسیده است. در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس در مورد فقر آمده است که روند افزایش اندازه جمعیت زیر خط فقر به حدود ۳۰ درصد رسیده است که یک سوم کل جمعیت است.

این اقتصاددان به «جماران» گفته واقعا وعده‌های شما این بود که این تعداد فقیر در کشور باشد؟ کاهش فاصله افراد جامعه از خط فقر روند نگران کننده ای پیدا کرده است ‌و ۴۰ درصد مردم در آستانه فرو غلتیدن به زیر خط فقر هستند.

«اعتماد» هم نوشته است: بررسی‌ها نشان می‌دهد ضریب جینی یا شاخص نابرابری در سال‌های اخیر افت داشته است، این درحالی است که خط فقر در جامعه ایران بالاتر هم رفته، به‌گونه‌ای که میزان هزینه‌کرد ماهیانه خانوار در یک دهه اخیر روندی نزولی داشته و از سال ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۱ حدود ۱۲ درصد از هزینه‌های واقعی خانوار ساکن در نقاط شهری کسر شده است.

به نوشته این روزنامه، با فرض متوسط جمعیت ۸۰ میلیون نفری طی دهه اخیر، مشاهده می‌شود طی سال‌های مذکور تقریبا ۶.۵ میلیون نفر به افراد زیر خط فقر اضافه شده است.

در این شرایط برخی هم به جای گزاره «بن بست» از «دوراهی» پیش روی دولت سخن می‌گویند از جمله «هم میهن» نوشته است: دولت ازیک‌سو، باید حداقل باید  ۵٠ تا  ٧٠ درصد به حقوق و دستمزدها اضافه کند. و از سوی دیگر بدنبال مهار تورم است و این کار را به ساده‌ترین شیوه در دسترس، یعنی جلوگیری از افزایش حقوق و دستمزد انجام می‌دهد.

به نوشته این روزنامه گزینه معقول، انتخابِ راه اول است، ولی برای دچار نشدن در تله تورمی، لازم است دولت هزینه‌های دیگر خود را کم کند. راه دیگر، افزایش قیمت فروش حامل‌های انرژی و کسب درآمدهای جدید است که خطر تورم‌های بالا را دارد.