پاتک به بی بی سی بعد از بازگشایی پرونده «نیکا شاکرمی»

در شرایطی که رسانه‌های فارسی‌زبان خارجی پر شده بود از اعلام حمایت از «توماج صالحی» رپر معارض جمهوری اسلامی که حکم اعدامش صادر شده و همزمان با بحث و جدل‌ها در انگلیس بر سر گنجاندن نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در لیست گروه‌های تروریستی، شبکه جهانی «بی بی سی» در این کشور مدعی شده به اسنادی دست یافته که تعرض جنسی به «نیکا شاکرمی» و قتل وی به دست نیروهای لباس شخصی وابسته به سپاه را تایید می‌کند.

نیکا شاکرمی نوجوانی ۱۷ ساله بود که در نخستین روزهای اعتراضات سال ۱۴۰۱ و اواخر تابستان آن سال مرگش خبرساز شد و روایت‌های رسمی می‌گویند وی دست به خودکشی زده است.

پیش از اقدام بی بی سی ورلد، گروه هکری موسوم به «عدالت علی» در اسفند ۱۴۰۲ مدعی دستیابی به اسنادی شده بود که می‌گفت پزشکی قانونی «علت فوت صدمات متعدد بدنی متعاقب اصابت جسم سخت» و «تجاوز یا برقراری رابطه جنسی خشن» را تایید کرده است.

«بی بی سی فارسی» درباره اسناد ادعایی شبکه جهانی این رسانه می‌نویسد: اسنادی که بی‌بی‌سی به دست آورده و آنها را بررسی و تایید کرده، نشان می‌دهند که اعضای سپاه پاسداران در جریان اعتراضات سراسری ۱۴۰۱ ایران، نیکا شاکرمی را بازداشت و بعد از تعرض جنسی، به قتل رسانده‌اند. این اسناد از جمله حاوی اقرار مامورانی است که مستقیما در این ماجرا دست داشته‌اند. بی‌بی‌سی با استفاده از این اسناد کوشیده آنچه را که بر نیکا شاکرمی، معترض ۱۶ ساله، از زمان بازداشت تا ناپدید شدنش گذشته، بازسازی کند.

پس از آن بود که رسانه‌های متعددی در ایران دست به کار شدند تا روایت بی بی سی را به کلی ساختگی و در راستای تغییر جهت نگاه‌ها و افکار عمومی از اعتراضات دانشجویی علیه اسرائیل در دانشگاه‌ها و شهرهای غربی عنوان دارند.

به نوشته «کیهان» در گزارشی با عنوان «رسانه روباه پیر اپوزیسیون لال را شفا داد!» نامه (مندرج در گزارش بی بی سی) بیش از هر چیز به لحاظ شکلی ابتدائیات یک نامه اداری را نداشته و چه از لحاظ فونت نگارش، عدم درج تاریخ در چنین سندی که بنابر ادعای بی‌بی‌سی طبقه‌بندی خیلی محرمانه داشته و چه کلمات نامعمول به وضوح جعلی بودن آن مشخص است. …شدت جعلی بودن و گاف‌های بی‌شمار این نامه به قدری بود که ساعاتی پس از انتشار گزارش، حساب رسمی بی‌ بی‌ سی فارسی در شبکه اجتماعی ایکس عنوان داشت: به دلیل حفظ امنیت افرادی که اسناد را به دستش رسانده‌اند اسناد را بازسازی کرده‌ است.

«جوان» هم با تیتر «اباطیل بی‌بی‌سی با هزارویک غلط!» نوشت: شارلاتانیسم بی‌بی‌سی برای کمک به اسرائیل با اسم رمز «نیکا شاکرمی» فعال شد. …اگر ادعای اولیه بی‌بی‌سی وقیحانه و دروغی بزرگ بود، ادعای دوم او خنده‌دار بود. واقعاً چرا باید ادعای بازسازی اسناد مورد قبول قرار بگیرد؟ آیا هر کسی نمی‌تواند اسنادی را با ادعای بازسازی درباره هر موضوع دلخواه منتشر کند و مدعی صداقت خود شود؟ از کجا معلوم که اصلاً اسنادی واقعی وجود خارجی داشته باشد و این اسناد از روی آن‌ها بازسازی شده باشد؟ از سویی چگونه انتشار اصل نامه‌های ادعایی می‌تواند هویت رابطان بی‌بی‌سی را افشا کند، ولی انتشار محتوای ادعایی چنین قابلیتی ندارد؟

به نوشته «مشرق نیوز» در سندهای ادعایی بی‌بی‌سی، شماره پرونده سند به‌طور ناشیانه حذف شده است که احتمالا به دلیل برداشت مبتدیانه سربرگ از جستجوی ساده اینترنتی است. همچنین فونت عبارت «خیلی محرمانه» که در نقطه‌چین درج شده، به‌صورت دستی تغییر پیدا کرده و با فونت کلمات روبه‌رو تفاوت دارد. تصویر اول مربوط به اسنادی است که طبق روال عادی، شماره پرونده آن درج شده است؛ اما در تصویر دوم که بی‌بی‌سی منتشر کرده، این بخش حذف شده است.

روزنامه «ایران» هم در گزارش مرتبط خود آورد: پیش از این نیز، شبکه امریکایی سی‌ان‌ان در گزارشی مشابه گزارش بی‌بی‌سی جهانی اما به نقل از افرادی که اصلاً هویت خارجی نداشتند، مدعی شده بود که نیکا شاکرمی توسط نیروهای امنیتی بازداشت شده و به زندان اوین منتقل شده است؛ روایتی که مشخصاً در تضاد با روایت فعلی بی‌بی‌سی است. این رسانه آمریکایی همچنین درباره یک دختر بازداشت شده از قول منابع آگاه در ایران مدعی شده بود که موهای سر او را تراشیده‌ و به او تعرض کرده‌اند که چند روز پس از این گزارش، فرد یاد شده با موهای رنگی! از بازداشت موقت آزاد شد و ادعاهای این رسانه را زیر سؤال برد. همان وقت بسیاری از فعالان اپوزیسیون نسبت به عدم پذیرش این ادعا از سوی فرد بازداشت شده، به او انتقاد کردند!

«پوست موز زیر پای بی بی سی» عنوان گزارش روزنامه «فرهیختگان» بود که در آن می‌خوانیم: انتشار این گزارش با چنین اسنادی حتی باعث شده برخی رسانه‌های فارسی‌زبان ضد‌ایران که چندان نیز حرفه‌ای نیستند، با محتوای بی‌بی‌سی فاصله خود را حفظ کنند. دویچه‌وله فارسی پس از انتشار بخشی از این گزارش نوشت «به طور مستقل امکان راستی‌آزمایی این گزارش را ندارد.»

با این حال رسانه‌ای چون «ایران اینترنشنال» تمام قد به دفاع از گزارش بی بی سی پرداخت و کارشناس این شبکه بیان داشت کار بی بی سی مطابق با اسلوب‌های روزنامه‌نگاری تحقیقی بوده و رویه‌ای معمول در این زمینه به حساب می‌آید که دست به دستکاری اسناد زده است و چهار پنج ماه پیش یعنی زمانی که اسناد به دست این رسانه رسیده اصلا اعتراضات دانشجویی ضداسرائیلی در کار نبوده که بخواهد آن را تحت شعاع خود قرار دهد.

فرهیختگان اما می‌نویسد: چنین خطای فاحشی آن هم از رسانه‌ای به قدمت سرویس جهانی بی‌بی‌سی، از دو حالت خارج نیست؛ یا این پروژه دستپخت سرویس‌های امنیتی غربی است و یا اینکه باید این گزارش پوست موز یک گروه نفوذی باشد که زیر پای بی‌بی‌سی انداخته شده است.