شش نامزد برای هشت تیر

اعلان نظر شورای نگهبان درباره احراز صلاحیت نامزدهای انتخابات چهاردهم ریاست جمهوری در رد صلاحیت چهره‌هایی مانند «محمود احمدی نژاد» و تا حدی «علی لاریجانی» و «اسحاق جهانگیری» برای بسیاری قابل انتظار بود اما اینکه از کابینه سیزدهم کمترین داوطلب ریاست جمهوری تایید صلاحیت شوند و افرادی مانند «مسعود پزشکیان» یا «مصطفی پورمحمدی» در زمره نامزدهای نهایی قرار گیرند تا حدی غیرمنتظره به چشم آمد.

به گزارش ایران مامن، بعد از اعلام اسامی ۶ نامزد ریاست جمهوری، تحلیل‌هایی مانند شکل‌گیری دوقطبی قالیباف-لاریجانی جای خود را به پیش‌بینی دوقطبی قالیباف-پزشکیان یا سه ضلعی جلیلی-قالیباف-پزشکیان داد.

از سوی دیگر برخی رسانه‌های اصلاحاتی مانند «شرق» از نتیجه احراز صلاحیت‌ها تحت عنوان ۱+۵ یعنی پنج نامزد اصولگرا مقابل یک اصلاح طلب یاد کردند. طیفی هم البته پورمحمدی را در جبهه پزشکیان جای دادند.

در این میان، شماری مانند «حمید رسایی»، پزشکیان را یار اصلی «محمد باقر قالیباف» در مواجهه با نامزدهای جبهه پایداری یعنی «سعید جلیلی»، «علیرضا زاکانی» و «امیرحسین قاضی زاده هاشمی» قلمداد کردند. «علی اکبر رائفی پور» هم مدعی شد ترکیب نامزدها به سود پزشکیان است.

با این حال، نگاهی به خاستگاه و رویکردهای این نامزدها تا حد زیادی می‌تواند به روشن شدن ترکیب و آرایش رقابت پیش رو کمک کند.

مسعود پزشکیان تنها گزینه جریان اصلاح طلبی است که همین چندروز قبل «آذر منصوری» رئیس تشکل سیاسی اصلاحاتی‌ها به صراحت اعلام کرد که در صورت تایید صلاحیت پزشکیان،  جبهه اصلاحات تمام قد از او حمایت خواهد کرد.

به گزارش «خراسان» چراغ قرمز شورای نگهبان به لاریجانی شانس او را برای تصاحب بخشی از آرای سبد لاریجانی تقویت می کند. حمایت کاربران اصلاح طلب و میانه رو در فضای مجازی هم همین را نشان می دهد. مسعود پزشکیان به تصویر ایده آل از یک نماینده مطلوب طبقه متوسط شهری در پارلمان نزدیک است و در عین حال سلامت مالی او هم برای طبقه پایین می تواند جذاب باشد. تا حالا جزو معدود سیاستمداران ایرانی است که تخریب نشده است. اصلاح طلب است اما در بین رای دهندگان اصولگرا هم موقعیت خوبی دارد.

پایگاه اولیه رای او در بین ترک ها و کردهای شمال غرب امتیاز بزرگ او است. در بین نامزدهایی که تاکنون ثبت نام کرده اند، هیچ نامزدی چنین پایگاه رای اولیه بزرگی را ندارد.

پزشکیان عناصر متضادی چون ساده زیستی، امروزی و متخصص بودن، جسارت فردی و استقلال تشکیلاتی را در برند خودش کنار هم جمع کرده است. او اعلام کرده که وزیر خارجه من محمد جواد ظریف خواهد بود.

به گفته «احمد زیدآبادی» رد صلاحیت علی لاریجانی به رغم تأکید رهبری بر تضییع حقش در دورۀ قبل، بسیار عجیب است اما فردی که می‌تواند نقشی مشابه لاریجانی را حتی قدرتمندتر و مؤثرتر از او بازی کند، مصطفی پورمحمدی است. اگر آقای پورمحمدی از قدرت بیانش در مناظرات انتخاباتی به خوبی استفاده کند، چه بسا یکی از طرفین مرحلۀ دوم انتخابات باشد.

حجت الاسلام پورمحمدی اگرچه در تقسیم بندی های سیاسی در اردوگاه اصولگرایی قرار دارد اما مواضع اخیر او رنگ و بوی میانه رو ها و اعتدالیون را به خود گرفته است. از این رو به نظر پورمحمدی می تواند  نقش ولایتی در سال ۹۲ را برای پزشکیان در انتخابات پیش رو بازی کند.

در طرف دیگر، محمد باقر قالیباف قرار دارد. چهره شاخص جریان اصولگرایی که از قضا سابقه رقابت با سعید جلیلی را در سال ۹۲ دارد. در همان برهه برخی اصولگرایان کناره گیری نکردن جلیلی و ولایتی به نفع قالیباف را که در آن انتخابات پیشتاز اصولگرایان بود، دلیل اصلی شکست اردوگاه اصولگرایی می دانستند.

قالیباف همواره با سبد رای بزرگی کمپین انتخاباتی را آغاز کرده است اما در ادامه با تشدید تخریب‌ها سبد رای او کوچک تر شده است. این اتفاق مخصوصا در انتخابات سال ۹۲ به وضوح خود را نشان داد و روحانی با تنها ۱۲۰ هزار رای بیشتر از نصف و ۵۰.۱ درصد آرا رئیس جمهور دولت یازدهم شد. در انتخابات ۹۶ هم او به خاطر دو قطبی شدن فضای انتخاباتی انصراف داد در حالی که انتخابات را خوب شروع کرده و در مناظره اول به رقیب اصلی روحانی تبدیل شده بود.

قالیباف  گرچه در جریان اصولگرایی تعریف می شود  و معتقد به نواصولگرایی است اما از سوی هر دو طرف طیف یعنی اصلاح طلبان و اصول گرایان تخریب می شود. تصویر و برند  او بیشتر از آن که ساخته خودش باشد، ساخته رقبای سیاسی او بوده است. بخشی از اصول گرایان او را خیلی اصول گرا نمی دانند و اصلاح طلبان معتقد به میانه رو بودن او نیستند. قالیباف سیاستمداری است که کمتر حرف می زند و بیشتر عمل می کند و  حرف زدن را کنش سیاسی نمی داند. خیلی قائل به اهمیت کلمات و حرف زدن در سیاست نیست. در نتیجه رقبای سیاسی او می توانند تصویر مدنظرشان از او را تقویت کنند.

جلیلی همواره در انتخابات دارای یک پایگاه رای اولیه محکم و ایدئولوژیک بوده اما قادر به گسترش این پایگاه رای و کسب پیروزی نبوده است. کسانی که به او رای می دهند، او را تجسم واقعی یک مسئول انقلابی و پاک می دانند. چندان تخریب نشده و متهم به فساد نیست. همه این ها او را به یک نامزد اصلی  برای قشر اصولگرای شدیدا معتقد به اصول تبدیل می کند؛ قشری که همچنان امیدوار به بهبود اوضاع به دست یک قهرمان ضد فساد و عدالت گستر است.

اردوگاه اصولگرایی اما با چند چهره مختلف پا به میدان گذاشته است. به باور بسیاری علیرضا زاکانی همچون دوره گذشته در نقش پوششی وارد صحنه انتخابات خواهد شد. اما اظهارات روز گذشته او نشان داد که قصد دارد تا انتها در انتخابات بماند: «در انتخابات گذشته افتخار حمایت از «مظهر شعارهای انقلاب» را داشتم و تمام حملات ناجوانمردانه را به جان خریدم.در انتخابات امسال برای تداوم راه شهید رئیسی و تکمیل خدمات، تا آخر می‌مانم و رقابت می‌کنم.»

قاضی زاده هاشمی هم اگرچه مانند زاکانی گزینه دولت مستقر در انتخابات است، اما به نظر می رسد  حلقه نیلی روی چهره اصولگرایی همچون جلیلی سرمایه گذاری خواهند کرد.