بگو نامت چیست تا بگویم چه خواهی کرد!

سال‌ها پیش از آن که خانواده‌ها مجبور شوند از میان اسامی مصوب ثبت احوال به دنبال امروزی‌ترین و خاص‌ترین نام‌ها بگردند و قبل از این وضعیت که پدر و مادر مستقلا اختیاردار انتخاب اسم فرزندشان شده‌اند، این فرایند مساله‌ای طایفه‌ای و در ید اختیارات ریش‌سفیدان محسوب می‌شد و هر منطقه‌ای برای خود رسم و رسومات خاص خود را داشت.

در میان لرها نام‌گذاری نوزاد طی مراسمی ۱۰ روزه انجام می‎گرفت. گاه اگر نوزاد در روز یا ماه خاصی متولد شده بود، او را به‌نام آن روز یا ماه صدا می‌کردند مثل شنبه، رمضان، محرم، قربان، صفر یا اگر تعداد دختر در خانواده زیاد بود نام‌های خدابس، دختربس، همی‌بس انتخاب می‎شد؛ در غیر این‌صورت نام پیامبران و امامان و نام‌های شاهنامه‌ای را برای فرزندان خود برمی‎گزیدند.

هنوز در بخش‌های عشایری خوزستان هنگامِ نامگذاری برای کودک به دنیا آمده جشن برپا و با صرف شام از مهمانان پذیرایی می‌کنند و با دعوت از گروه‌های رقص به نام کاولیه به پایکوبی می‌پردازند.

صرف نظر از موضوع تاثیر سبک‌های زندگی جدید بر نحوه نامگذاری و آیین‌های این ماجرا، تاثیر نام‌ها بر افراد موضوعی است که کمتر به آن پرداخته می‌شود. بعضی والدین امروزی در انتخاب نام به هر مساله‌ای توجه می‌کنند، به جز این که این نام تاثیرات زیادی روی آینده فرزند و حتی شخصیتش خواهد داشت.

به گزارش «خراسان» پژوهش‌های متعدد نشان داده‌اند که نام شما اهمیت بسیار زیادی در زندگی تان‌دارد. در واقع نام هر فرد هسته مرکزی شخصیت او است. همچنین نام‌مان نشان می‌‌دهد ما که هستیم و مانند میراث و فرهنگ هر شخص عمل می‌کند. در واقع اسم‌ها در شکل‌دادن شخصیت ما تاثیرگذارند.

مطالعه‌ای که نتایج آن به تازگی منتشر شده، شواهدی مبنی بر تشابه ظاهر صورت یک فرد با اسم او را نشان‌ می‌دهد. با این حال مشخص نیست که آیا ظاهر آن نوزادان در طول زمان به گونه‌ای تغییر یافته که با اسم‌شان مطابقت یافته یا پای دلایل دیگری در میان است. محققان در مطالعه حاضر، این مساله را با استفاده از شرکت‌کنندگان انسانی و الگوریتم‌های یادگیری ماشینی مورد آزمایش قرار دادند.

یک آزمون عجیب

محققان در این آزمون از کودکان بین ۸ تا ۱۲ سال و بزرگسالان بالای ۱۸ سال خواستند تا چهره و نام کودکان و بزرگسالان را در یک آزمون چند گزینه‌ای با هم تطبیق دهند. هم شرکت‌کنندگان کودک و هم بزرگسال در تطبیق چهره‌های بزرگسالان با اسامی مربوطه خود به یک اندازه خوب بودند اما نمی‌توانستند همین کار را برای عکس‌های کودکان ۹ یا ۱۰ ساله انجام دهند. حتی زمانی که این چهره‌های جوان از نظر دیجیتالی پیر شده بودند تا شبیه بزرگسالان به نظر برسند، شرکت‌کنندگان نمی‌توانستند اسامی آن‌ها را بهتر حدس بزنند؛ امری که به گفته پژوهشگران نشان می‌دهد ظاهر چهره افراد پس از دوران کودکی تغییر می‌کند تا در طول زمان بهتر با نام آن ها مطابقت داشته باشد.

در آزمایش بعدی، الگوریتم‌های یادگیری ماشینی برای پردازش مجموعه بزرگ‌تری از داده‌های تصویر چهره آموزش داده شدند. همانند نتایج انسانی، این الگوریتم هم نشان داد که بزرگسالان با نام‌های مشابه بیشتر از بزرگسالان با نام‌های متفاوت به یکدیگر شبیه‌تر هستند در صورتی که این موضوع درباره کودکانی با نام‌های مشابه صادق نبود. یکی از محققان این پژوهش در این باره می‌گوید: «ما چیزی را ثابت کردیم که تاکنون آزمایش تجربی آن تقریباً غیرممکن بوده است. حالا ما بر اساس داده‌های قوی می‌دانیم که اسم افراد می‌تواند ظاهر افراد را تحت تاثیر قرار دهد. یافته‌های ما می‌توانند به میزانی دخالت داشته باشند که سایر عوامل شخصی مهم‌تر از نام نظیر جنسیت یا قومیت را شامل شوند و بگویند که آن‌ها هم  ممکن است شخصیت افراد را شکل دهند.»

تیم محققان نتیجه‌گیری کرده است که نام‌های داده شده در بدو تولد به نوزادان «برچسب‌های اجتماعی» هستند که می‌توانند از طریق یک «پیشگویی خودانجام یا خودکام‌بخش» بر ظاهر فرد تأثیر بگذارند. این اصطلاح در مواردی به کار می‌رود که فردی چنان به «پیش‌گویی و پیش‌بینی» خود درباره موضوعی در آینده ایمان داشته باشد که ناخودآگاه رفتارش برای محقق ساختن آن هم‌سو شده و به این دلیل سرانجام آن موضوع تحقق پیدا می کند. پژوهشگران در توضیح این امر می‌گویند که با گذشت سال‌ها افراد ممکن است ویژگی‌ها و انتظارات مرتبط با نام خود را درونی کنند و آن‌ها را «آگاهانه یا ناخودآگاه، در هویت و انتخاب‌های خود» بپذیرند.

محققان در بخش انتهایی نتیجه‌گیری تحقیق خود آورده‌اند: «این نتایج نشان می‌دهد که افراد بر اساس کلیشه‌ای که در بدو تولد به آن ها داده می‌شود، رشد می‌کنند. ما موجوداتی اجتماعی هستیم که تحت تاثیر تربیت قرار می‌گیریم و یکی از منحصر به فردترین اجزای فیزیکی ما، ظاهر صورت ما، می‌تواند توسط یک عامل اجتماعی یعنی نام ما شکل بگیرد». نتایج تحقیق تازه در نشریه علمی آمریکایی «PNAS» منتشر شده است.

تاثیر نام افراد بر روابط اجتماعی‌

برای بررسی تاثیر اسم ما بر رفتار دیگران با ما، باید به پژوهشی اشاره کنیم که در سال ۲۰۲۲ در آلمان انجام شد. در آن از کاربران یک سایت دوست‌یابی سوال شد آیا مایلند بر اساس نام، دیگران را برای دوست شدن دنبال کنند یا نه؟ «یوخن گبائر» پژوهشگر در دانشگاه مانهایم و همکارانش از جمله «ویبکه نبریش» دریافتند کسانی که در زمان تحقیق نامشان با فرهنگ آلمانی‌ها سنخیت کمتری داشت، بیشتر درخواست دوستی‌شان رد شد تا کسانی که اسم‌شان با فرهنگ آلمانی‌ها هماهنگ‌تر بود.

همچنین تحقیقات جدیدی که در آلمان در دست انتشارند، نشان داده‌اند احتمال کمک به غریبه‌ها با نام‌هایی که منفی ارزیابی می‌شدند، کمتر از احتمال کمک به غریبه‌هایی بود که اسامی‌شان مثبت ارزیابی می‌شد. این مطالعه دوست‌یابی این را هم تایید می‌کند که دوست‌یابان با نام‌های گفته‌شده که بیشتر دست رد به سینه‌شان می‌خورد، معمولا تحصیلات و اعتمادبه‌نفس کمتری هم داشتند، انگار دست ردی را که در دوست‌یابی تجربه می‌کردند، بازتابی از کل زندگی‌شان بود. بنابراین این افراد، روابط اجتماعی کمتر و شکست‌خورده بیشتری داشتند.

تاثیر اسم بر  شخصیت، اعتماد‌ به ‌نفس و درآمد

تاثیری که اسم افراد می‌تواند در نگرش دیگران به آن ها و بر شخصیتی که در نتیجه آن پیدا می‌کنند، داشته باشد کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد. «دیوید ژو» روانشناسی که در دانشگاه آریزونا درباره روانشناسی اسم تحقیق می‌کند، در دهه ۲۰۰۰ مطالعه‌ای انجام داد که نشان می‌داد حتی با در نظر گرفتن سابقه خانوادگی و نارضایتی کلی از زندگی، کسانی که نام‌شان را دوست ندارند، اعتماد به نفس هم ندارند. به احتمال زیاد یا چون اعتماد به ‌نفس و عزت نفس ندارند اسم‌‍‌شان را دوست ندارند یا چون اسم‌شان را دوست ندارند، اعتماد به نفس ندارند.

نتایج یک تحقیق در سال ۱۹۴۸ در دانشگاه هاروارد نشان می‌دهد که افراد با نام‌های غیرمعمول، نسبت به آن‌هایی که نام‌های رایج‌تر دارند، احتمال بیشتری برای اخراج از مدرسه یا دانشگاه داشته‌ و نشانه‌هایی از اختلالات‌روانی در آن‌ها بیشتر بوده است.

محققان حدس می‌زنند که یک نام غیرعادی می‌تواند تاثیرات روانی منفی بر فرد داشته باشد. آن‌طور که مجله معتبر نیویورکر می‌نویسد، نام‌ها بر انتخاب شغل، محل زندگی و همسر آینده افراد هم تاثیرگذارند.

اگرچه برخی دانشمندان معتقدند که این تأثیر چشم‌گیر نیست اما مطالعاتی در دانشگاه استکهلم سوئد نشان می‌دهد مهاجرانی که نام‌های محلی خود را به نام‌های نزدیک‌تر به فرهنگ کشور جدید تغییر داده‌اند، به‌طور میانگین ۲۶ درصد درآمد بیشتری نسبت به مهاجرانی دارند که با نام‌های غیر رایج در آن کشور زندگی می‌کنند.

اسم تابلو هویت ما است

نام افراد در اولین گام می‌تواند جزئیاتی از اصل و نسب، کشور و مذهبی را که شخص از آن برخاسته است، آشکار کند. علاوه بر این، در یک فرهنگ خاص هم بعضی اسامی عجیب، از مد افتاده یا نادر هستند که ممکن است بار معنایی مثبت یا منفی داشته باشند. چنین اسم‌هایی خواه ناخواه بر رفتار دیگران با ما اثر می‌گذارد و در نتیجه احساسی را که ما از خود داریم، تحت تاثیر قرار می دهد. باید تاکید کرد کسانی که از نام خود راضی نیستند، سازگاری روانی کمتری دارند و از عزت‌نفس پایین رنج می‌برند.

نکته دیگر آن که بارها ملاحظه شده پدر و مادرها به هر دلیلی نامی در شناسنامه فرزندشان ثبت می‌کنند ولی او را با اسم دیگری خطاب می‌کنند. تحقیقات متعدد روان‌شناسان در این باره نشان می‌دهد معمولاً کسانی که دارای دو اسم هستند و دوگانگی در نام‌شان مشاهده می‌شود، مشکلات زیادی را از نظر احساسی و رفتاری تجربه می‌کنند، به این دلیل که مدام در محیط‌های دانشگاهی، اداری، مدرسه و … با نام شناسنامه‌ای و در بین دوستان و اطرافیان و خانواده با نام دوم خطاب قرار می‌گیرند که این جدا بودن اسامی در اماکن مختلف باعث جدا شدن احساس‌های رفتاری حاکم بر این محیط‌های مختلف خواهد شد.