حسن شکوهی نسب
حیات لاک‌پشتی اینستکس
ایران مامن : حدود دو سال پیش یعنی هیجدهم اردیبهشت ۱۳۹۷ که «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهوری آمریکا رسما برجام را ترک کرد، انتظارات از طرف اروپایی برای اجرای تعهدات اقتصادی بالا رفت تا شاید خلاء حضور آمریکا را پر کرده و حتی فراتر از آن کارشکنی‌های کاخ سفید را خنثی سازد. «اینستکس» که از آن تحت
ایران مامن : حدود دو سال پیش یعنی هیجدهم اردیبهشت ۱۳۹۷ که «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهوری آمریکا رسما برجام را ترک کرد، انتظارات از طرف اروپایی برای اجرای تعهدات اقتصادی بالا رفت تا شاید خلاء حضور آمریکا را پر کرده و حتی فراتر از آن کارشکنی‌های کاخ سفید را خنثی سازد.
«اینستکس» که از آن تحت عناوین «ابزار پشتیبانی مبادلات تجاری» و «سازوکار حمایت از مبادلات تجاری با ایران» نیز نام برده می‌شود، حاصل انتظار و تکاپوی آن روزها بود؛ مکانیسمی برای جبران خسارات ناشی از تجارت بدون دلار یا به عبارتی دیگر راهکاری برای تسهیل تجارت غیر دلاری با ایران. تهران و طرف اروپایی در برجام، بهمن ماه همان سال بود که در مورد این سازوکار به توافق رسیدند.
اما اینکه اینستکس چطور کار می‌کند و چه مبادلات چه کالاهایی را دربر‌می‌گیرد، جای بحث و بررسی دارد. کالاهای مورد نظر در اینستکس در وهله نخست به تامین دارو و غذا برای ایران مختص شده و بر اساس توافق قرار شد به تدریج به دیگر کالاها نیز تسری یابد.
سازوکار اینستکس همانند یک شرکت تسویه مالی عمل می‌کند. بر پایه آن یک شرکت ایرانی کالایی به اروپا صادر می‌کند و در قبال آن اعتباری به دست می‌آورد که خود یا یک واردکننده ایرانی می‌تواند از آن برای واردات کالا از اروپا به ایران استفاده کند؛ بدون اینکه پولی بین دو طرف مبادله شود.
با ذکر یک مثال بهتر می‌توان به کارکرد اینستکس پی برد به عنوان نمونه ایران از طریق اینستکس می‌تواند به اسپانیا کالایی بفروشد و پول مربوط به آن را برای پرداخت به یک شرکت آلمانی که به ایران کالا یا خدمات داده، هزینه کند. بنابراین پول از طریق خاک اروپا بین دو شرکت مبادله شود و اینستکس وظیفه تسویه حساب بین ایران و اسپانیا و آلمان که با یکدیگر تجارت کرده‌اند، بر عهده خواهد داشت.
تاخیر در اجرای سازوکار مورد نظر، بستر را برای افزایش نارضایتی از اجرای تعهدات طرف مقابل فراهم ساخت به طوری که ایران برای متوازن‌سازی تعهدات در توافق، پنج گام در مسیر کاهش تعهدات برداشت. ضمن اینکه برخی نیز اروپایی‌ها را به خرید زمان و همدستی با آمریکا متهم کردند. از نگاه آنان اینستکس یک اقدام نمایشی از سوی سران بروکسل برای ممانعت از اقدامات کاهنده تهران در برجام بود.
در مقابل اما برخی نیز به اینستکس و آینده آن خوشبین‌اند و می‌گویند این سازوکار حداقلی، در گذر زمان موانع موجود را یکی پس از دیگری برطرف خواهد ساخت همان گونه که میانه فروردین‌ماه نخستین تراکنش میان ایران و اروپا از طریق فرایند اینستکس در قالب مبادله محموله‌ای از اقلام پزشکی انجام گرفت.
به باور ناظران، مبادله اقلام پزشکی به تدریج در طول زمان به غذایی و دیگر کالاها تسری خواهد یافت. ضمن اینکه اینستکس قابلیت «گستردگی از درون و برون اتحادیه» دارد و همان طور که ۶ کشور اروپایی شامل بلژیک، دانمارک، سوئد، فنلاند، نروژ و هلند آذرماه پارسال با الحاق به سازوکار، شمار اعضای آن را به ۹ کشور اروپایی رساندند، درِ اینستکس روی دیگر کشورهای جهان از جمله چین و روسیه نیز باز است.
* نوشتارهای ستون مداد مشکی صرفا دربردارنده نظرات نویسنده است و به واسطه تنوع آرا و دیدگاه‌ها انتشار می‌یابد
برچسب ها :اتحادیه اروپا ، اینستکس ، برجام ، حسن شکوهی نسب ، دونالد ترامپ ، سیاست خارجی جمهوری اسلامی
- نظرات ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
- نظراتی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- نظراتی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.
ارسال نظر شما
مجموع نظرات : 0 در انتظار بررسی : 0 انتشار یافته : 0