هر کس ببیند عدالت پرست می شود

خبر تازه ای نیست. شب را تماشاخانه بودم، حکایت قشون انگلیس بود که یکی از صاحب‌منصبان انگلیسی خلاف کرده بود، در میدان بثبوت رسانده بنوعی در میدان مشق که همگی فوج حاضر بود و آلات نظامی را از او گرفته، او را خلع نمودند بنوعی واقع بود که تماشاچیان از این مشاهده خجالت می کشیدند؛ فی الواقع اگر کسی موی غیرت در بدنش باشد مرتکب امر خلافی نباید بشود.

این قبیل محافل خیلی اسباب تربیت نظاره کنندگان است. پیرزن متظلم نوعی اظهار تظلم می کرد با کمال قدرت هر کس می شنید جرات پیدا می کرد زیرا حرف حق ترسی ندارد و نوعی فلان سرکرده و رئیس بداد این مظلوم رسیدگی نمودند که شخص عدالت پرست می شد. از دیدن و شنیدنش. تا شخص نبیند و نشنود و نخواند کجا انسان می شود؛ مثل گاویست پلوخور

به هر کس کاری رجوع کرده اند که همان کار را باید بکند؛ مثلا سرباز تا فلان ساعت کشیک بکشد، کاری ندارد به گفتگو و نزاع دیگری چون این عمل نیز راجع به پلیس است و نهایت او را می بیند.

فضول آقا یعنی مردمان نادان بی تربیت که هر چیزی را اسمش گذاشته اند امر به معروف و نهی از منکر، شریعت نبوی صلی الله علیه و آله آنچه فرمودند عاقبتش این است راجع به اینکه اسباب آزار و اذیت یکدیگر نباشند که بعبارت اخری یعنی نپسندند در حق دیگری آن چرا که در حق خود پسندند؛ لیکن محض ریاست‌طلبی آنقدر پیرایه بر احکام پسندیده بسته اند که حکم اصلی از میان رفته است.

این قانون فرنگی ها از روی شریعت ما هست الناس مسلطون علی انفسهم و اموالهم. با این آیه شریفه دیگر این امر به معروف و نهی از منکر ما کدامست. اما احکام حالیه ما بدبختان کوسج (کوسه) و ریش پهن به حالت شترمرغ است نه مرغیم که پرواز کنیم نه اشتریم که بار بریم.

بخش ششم:

سیلی قانون