اخراج سریالی دیپلمات‌های روس؛ از اروپا تا آمریکای لاتین

سال ۲۰۲۱ برای روس ها با یک مناقشه جاسوسی و اطلاعاتی آغاز شده است. بعد از اخراج دو دیپلمات روس از کلمبیا به اتهام فعالیت های جاسوسی در دسامبر ۲۰۲۰، مقامات روسیه نیز در اقدامی متقابل دو دیپلمات کلمبیایی را از مسکو اخراج کرده و تاکید کردند که این اقدام کلمبیا به روابط دوستانه و سنتی توام با احترام متقابل روسیه و کلمبیا خدشه وارد می سازد.

از دیرباز و به ویژه در دوران جنگ سرد اکثریت کشورهای آمریکای لاتین به دلیل تاثیرپذیری از گرایش های چپ و ایدئولوژی کمونیستی اتحاد جماهیر شوروی از اقمار بلوک شرق محسوب می شدند و سازمانهای سیاسی و امنیتی شوروی در این کشورها نفوذ قابل توجهی داشتند.

حادثه خلیج خوکها و بحران موشکی کوبا دو مورد از مهم ترین بحرانهایی بودند که اوج تقابل آمریکا و شوروی را در منطقه آمریکای لاتین به روشنی به تصویر می کشند.

بعد از فروپاشی شوروی این منطقه برای مدتی کوتاه در سیاست خارجی روسیه به فراموشی سپرده شد، اما بعد از روی کار آمدن «ولادیمیر پوتین» و به ویژه در طول یک دهه اخیر با در نظر گرفتن سیاست گسترش ناتو به سمت شرق و عضویت اکثریت کشورهای اروپای شرقی در اتحادیه اروپا و سازمان ناتو، مقامات روسیه نیز سعی دارند منطقه آمریکای لاتین را به عنوان حیاط خلوت ایالات متحده تحت نفوذ خود درآورند.

در حال حاضر نیز با توجه به وجود دیدگاهای ضد آمریکایی در برخی از کشورهای این منطقه، روسیه تلاش داشته با استفاده از این فضای ضد آمریکایی و چپ در منطقه و توجه به بازار اقتصادی نزدیک به ۹۰۰ میلیون نفری در آمریکای لاتین نفوذ خود در این منطقه را توسعه و تعمیق بخشد. از این رو در طول چند سال اخیر شاهد حضور همه جانبه سیاسی، اقتصادی و اطلاعاتی روسیه در منطقه آمریکای لاتین هستیم.

براساس گزارش خبرگزاری اسپوتنیک، در اوایل ماه دسامبر سال ۲۰۲۰ دو دیپلمات روس به اتهام نقض کنوانسیون حقوق دیپلماتیک وین ۱۹۶۱ از کلمبیا اخراج شدند و رسانه های محلی به نقل از مقامات کلمبیا اعلام کردند که این دو دیپلمات درگیر فعالیت های اطلاعاتی و جاسوسی بوده اند.

«الکساندر پاریستف» و «الکساندر بلوسف» دو دیپلماتی هستند که بعد از گذشت دو سال از ماموریتشان در کلمبیا مجبور به ترک محل ماموریت خود شدند. گفته شده است که این دو دیپلمات روس، در شهر «کالی» کشور کلمبیا حضور داشته و اقدام به جمع آوری اطلاعات می کردند. مسکو اخراج دیپلمات های روسی از بوگوتا را «تصمیم بی اساس» خوانده و تاکید نمود که این اقدام با روح روابط دوستانه سنتی و احترام آمیز متقابل بین مسکو و بوگوتا مطابقت ندارد. وزارت خارجه روسیه همچنین با احضار «آلفونسو لوپز کابالیرو» سفیر کلمبیا در مسکو مراتب اعتراض روسیه به این اقدام دولت کلمبیا را اعلام کرد.

در طول سال ۲۰۲۰ میلادی چندین کشور اروپایی از جمله بلغارستان، اتریش، جمهوری چک و نروژ به دلیل افزایش تنش های سیاسی، امنیتی و اقتصادی بین روسیه و غرب، دیپلمات های روس را از کشور خود اخراج کرده اند. چندی پیش وزارت امور خارجه اتریش با انتشار بیانیه ای اظهار داشت یک دیپلمات روس مستقر در سفارت روسیه در وین را به اتهام جاسوسی اخراج کرده است.

تنها چند ساعت پس از اخراج این دیپلمات، روسیه نیز در اقدامی متقابل یکی از دیپلمات های اتریش را در روسیه به دلیل رفتاری مغایر با مفاد کنوانسیون حقوق دیپلماتیک وین ۱۹۶۱ اخراج نمود. روزنامه «کرون زیتونگ» مستقر در وین مدعی شد که این دیپلمات روس برای چندین سال ماموریت جاسوسی صنعتی را در اتریش انجام داده است.

در اواخر سال ۲۰۲۰ نیز روزنامه «آفتن پوستن» (Aftenposten) چاپ اسلو با انتشار گزارشی مدعی شد که سه دیپلمات سفارت روسیه در اسلو با اداره اطلاعات نظامی خارجی ستاد کل نیروهای مسلح روسیه موسوم به «جی آر یو» ارتباط دارند. این واحد اطلاعاتی ارتش روسیه پیش از این نیز متهم به عملیات‌های مختلف جاسوسی و ترور افراد مختلف در اقصی نقاط جهان است که مشهورترین آن ترور «سرگئی اسکریپال» جاسوس سابق روسی در انگلستان در سال ۲۰۱۸ بود.

بر اساس گزارش خبرگزاری اسپوتنیک روسیه در ۲۹ اکتبر سال ۲۰۱۹ نیز بلغارستان یکی از کارکنان دیپلماتیک سفارت روسیه در صوفیه پایتخت بلغارستان را به اتهام جاسوسی و به عنوان عنصری نامطلوب اخراج کرد. مقامات بلغارستان در اواخر سال ۲۰۲۰ نیز یک دیپلمات روس که در سمت وابسته نظامی سفارت روسیه در صوفیه فعالیت داشته، به عنوان «عنصر نامطلوب» اخراج کردند. گفتنی است این دیپلمات روس ششمین نفری است که از ماه اکتبر ۲۰۱۹ توسط بلغارستان به اتهام جاسوسی اخراج می شود.