تبعات کمتر دیده شده جنگ اوکراین برای ایران و جهان

برداشت عمومی از نتایج جنگ اوکراین و تاثیر آن بر کشور ما به خصوص در حوزه‌های سیاسی و اقتصادی، گره خوردن مذاکرات تهران با غرب است که بسیاری مقصر آن را روس‌ها می‌دانند.

از این منظر، مسکو با کشاندن پای ایران به جنگ اوکراین، گره‌های روابط خارجی جمهوری اسلامی را کورتر کرده و به رغم اعلام رسمی تهران مبنی بر عدم مداخله در این جنگ، غربی‌ها اصرار دارند کشور ما از اصلی‌ترین حامیان تسلیحاتی روس‌ها محسوب می‌شود.

جدای از همه این‌ها و با وجود تصورات خوش‌بینانه‌ای که در ابتدای جنگ می‌گفت آمدن «زمستان سرد» به سود ایران خواهد بود و غربی‌ها به خصوص اروپایی‌ها در مذاکرات احیای برجام از مواضعشان عقب خواهند نشست، تبعات جنگ اوکراین فراتر از تصورات عمومی است.

در میان شاخه‌های مختلف مطالعات امنیتی، موضوعات مربوط به امنیت غذایی در سال‌های پس از حمله نظامی روسیه به اوکراین از اهمیت بیشتری برخوردار شده است. آنچه کارشناسان بر آن صحه می‌گذارند، این است که امروز امنیت غذایی بسیاری از کشورهای جهان نظیر ایران با چالش‌های عدیده‌ای مواجه شده و این روند در آینده سیری صعودی خواهد داشت.

اگرچه ریشه‌های این چالش را می‌توان در دو بعد داخلی و خارجی دنبال کرد و قطعاً علت‌های آن تنها قابل تقلیل به تحولات ساختاری‌ای نظیر جنگ اوکراین نیست، اما با توجه مخاطراتی که برای «زنجیره تامین جهانی» ایجاد خواهد شد، در شرایط کنونی بعد خارجی بیشتر از بعد داخلی دارای اهمیت خواهد بود.

به گزارش ایران مامن، در بعد خارجی جنگ روسیه و اوکراین و ادامه‌دار شدن آن به چالشی جهانی تبدیل شده که طبیعتاً ایران هم جدا از آن نیست. بسیاری از گزارش‌ها تاکید دارد به دلیل اینکه اوکراین و روسیه در زمینه گندم، کلزا، ذرت، تخمه آفتاب‌گردان و روغن آفتاب‌گردان، واردات خیلی از کشورها را تامین می‌کردند و دو کشور سی درصد تجارت جهانی گندم، یک‌پنجم ذرت و هشتاد درصد از صادرات جهانی روغن آفتاب‌گردان را تولید می‌کنند، قیمت بسیاری از غلات و دانه‌های روغنی در بازار جهانی با روند صعودی رو به ‌رو شده است؛ افزایش قیمتی که با ادامه روند کنونی قطعا تداوم پیدا خواهد کرد.

در ادامه باید گفت، شوکی که در عرضه محصولات غذایی وارد شده، بر دسترسی غذایی کشورها تاثیرگذار بوده و کشورهایی که وابسته به واردات از این دو کشور بودند در حوزه امنیت غذایی با چالش‌های اساسی مواجه شده‌اند.

آمار گمرک ایران هم نشان می‌دهد که کشور ما در سال‌های گذشته از روسیه و اوکراین مقادیر چشمگیری گندم، ذرت و روغن وارد کرده‌ و بازارهای هدف‌اش برای واردات این دو کشور بوده است. بنابراین نمی‌توان آثار این جنگ را در بحران غذایی ایران نادیده گرفت.

وجود چنین چالشی باعث شده تا ضرورت بررسی سیستماتیک وضعیت فعلی و روند امنیت غذایی ایران و جهان بیش از پیش احساس شود. باید توجه داشت که مساله بحران غذایی در روزهای اخیر را باید بر بستر رکود چند ساله نشات گرفته از همه‌گیری کرونا مورد توجه و تدقیق قرار داد. بر همین اساس توجه به حوزه‌های موضوعی نظیر تولید کشاورزی، ذخیره سازی مواد غذایی، برنامه‌ریزی برای واردات و صادرات هوشمند توسط بخش‌های مدیریتی و … از مسائل بسیار مهمی است که باید اولویت تحقیقاتی مجموعه‌های اقتصادی و امنیتی کشور را به خود اختصاص دهد.