شر

ویدیوهای منتشر شده از زندان اوین تهران در هفته‌‎ی گذشته و امروز که نشانگر آزار و اذیت و شکنجه‌ی زندانیان اسیر است، یک نمونه و مصداق شر است. پرسش این است که چرا و چگونه یک انسان یا زندانبان یا مامور یا مسوول، مرتکب شرارت می شود؟ آیا ممکن است کسی بدون آن که شرور باشد مرتکب شرارت شود؟

خردمندان معتقدند شر خباثتی است که هم از طینت افراد، هم از جهل و تعصب آنان، هم از فقر ( مادی و فکری و فرهنگی)، هم از لا به لای هزارتوی بوروکراسی مدرن و هم تحت تاثیر زندگی در ظل یک حکومت غیردموکراتیک سرچشمه می گیرد.

به باور «سی اس لوییس» در کتاب ادراک یک اندوه، ترجمه‌ی طاها صفری، نشر گلگشت، سال ۱۳۹۹ خورشیدی، شر همیشه درون و کنار انسان زندگی می کند، همراه انسان است، گاهی خود انسان است که شر مطلق می شود.

حکیمان دیگری مانند «پولیبیوس» مورخ و رواقی معروف یونان پیش از میلاد، معتقدند که «در نهایت، هیچ جانوری  ضعیف تر و خشن تر و شرورتر از انسان نیست».

راه علاج شاید این گفته‌ی «آنتوان چخوف» نویسنده ی روس باشد که «اگر به انسان نشان دهید چیست، شاید بهتر شود و از شر کناره بگیرد».

✍دکتر حسن سلامی پژوهشگر و استاد دانشگاه

۶ شهریور ۱۴۰۰