فرسودگی بایدن و اصرار ایران بر شرط سوم

ضعف شدید رئیس‌جمهوری آمریکا و آشکار شدن ناتوانی او در کنترل خود همراه شده با افول شدید محبوبیت بایدن و رسیدن آن به میزان نازل ۳۸ درصد. با این اوضاع، مایک پنس معاون ترامپ با اطمینان از پیروزی جمهوریخواهان در انتخابات ۲۰۲۴ سخن می‌گوید.

در سوی مقابل، سخنگوی وزارت امور خارجه سه اقدام را شرط ایران در بازگشت آمریکا به برجام خوانده است؛ اول اینکه آمریکا باید مقصر بودن خود را بپذیرد. دوم تحریم‌ها یکجا لغو شود و سوم تضمین دهد که هیچ دولت دیگری اقدام ترامپ در خروج از برجام را تکرار نکند.

این شروط در حالی مطرح می‌شود که معاون سیاسی وزیر امور خارجه تاریخ آغاز روند مذاکرات را هشتم آذر اعلام کرده است.

به گزارش ایران مامن، هنوز معلوم نیست سه شرط ایران مخصوصا سومی به چه میزان سنگ بزرگ به منزله نزدن باشد یا اهرم چانه‌زنی ولی مجموع اوضاع حاکم بر مذاکرات و تزلزل دولت دموکرات باعث شده تا بسیاری از رسانه‌های اصولگرا از هم‌اکنون گفت‌وگوهای برجامی را ناکام یا دست‌کم بسیار پرپیچ‌وخم قلمداد کنند.

به گزارش رجانیوز دو شرط اول مسائل مهمی است که ایران باید نسبت به تحقق آن اهتمام داشته باشد و البته راه آسانی هم در پیش نخواهد داشت و باید اهرم‌های فشار خود را در راه به‌کار گیرد. اما شرط سوم به درستی با یادآوری یک اشتباه مهم مکتوب شده است که باید به آن پرداخت.

رئیس‌جمهور سابق آمریکا در ۸ مه ۲۰۱۸ (۱۸ اردیبهشت۱۳۹۷) فرمانی را امضا کرد که بنا بر آن تحریم‌های هسته‌ای ایران که بر اساس برجام تعلیق شده بود، طی یک دوره زمانی برمی‌گردد. دونالد ترامپ رسما در این تاریخ آمریکا را از برجام خارج کرد.

رئیس جمهور وقت ایران اما در واکنش به این اقدام با مزاحم خواندن آمریکا در اجرای برجام بر باقی ماندن ایران در این تعهد تاکید کرد. حسن روحانی در همان روز گفت: با وجود خروج آمریکا از توافق هسته‌ای، ایران فعلا از آن خارج نخواهد شد تا پیامدهای تصمیم آمریکا را ارزیابی کند.

نکته‌ی قابل توجه در این ماجرا این است که آمریکا با وجود حصول توافق چندجانبه رسمی زیر نظر شورای امنیت سازمان ملل چگونه یک خروج بی‌دردسر را با یک امضا صورت داد.

به نوشته رجا، پاسخ این ماجرا علاوه بر قوه مجریه به قوه مقننه دو کشور هم مربوط می‌شود. ماجرا برمی‌گردد به تاریخ ۲۱ مهرماه ۹۴ که طرح “اقدام متناسب و متقابل دولت جمهوری اسلامی ایران در اجرای برجام” در مجلس ایران با حواشی بسیار در مدت زمان کوتاه بیست دقیقه‌ای و بدون اجازه‌ی مطرح شدن پیشنهادات توسط علی لاریجانی ریاست وقت مجلس تصویب شد.

اما در طرف مقابل برجام هیچوقت به دستگاه تقنینی آمریکا راه نیافت و به یک قانون الزام آور تبدیل نشد. به همین واسطه هر دولت در آمریکا با تغییر رای می‌توانست به راحتی با یک اراده از برجام خارج شود.

از این رو باید توجه داشت که شرایط فعلی تشابه زیادی با دوران حصول توافق برجام در دولت اوباما دارد. اکنون شرایط برای بایدن جهت انتخابات بعدی و حتی برای هم حزبانش در انتخابات ۲۰۲۲ بسیار سخت است و احتمال جمهوری‌خواه شدن مجلس آمریکا را قوی می‌کند.

فارغ از این شرایط با فرض پیروزی بایدن در انتخابات بعدی و هشت ساله شدن دولت او، همچنان در هر زمان و هر دولتی، جمهوری‌خواه یا دموکرات می‌تواند پایبندی به هر توافقی را که حاصل شود نقض کند. باید توجه داشت که قبل از خروج یکجانبه ترامپ از برجام، این اوبامای دموکرات بود که با وضع تحریم کاتسا برجام را در همان دولت نقض کرد.

به نوشته این رسانه اصولگرای نزدیک به رئیسی و تیم مذاکره‌کننده، با مرور این شرایط، اهمیت شرط سوم وزارت خارجه ایران برای آمریکا روشن می‌شود. راهی که می‌توان برای اخذ تعهد از آمریکا پیش‌بینی کرد، به تصویب رسیدن پایبندی به تعهدات در کنگره‌ی آمریکا است که این امر نیز بعید می‌رسد. در واقع سابقه‌ی بدعهدی آمریکا راه را برای حصول یک توافق دیگر بسیار سخت کرده است.