پشت‌پرده مذاکرات مسکو و واشنگتن پیش از تشدید بحران اوکراین

اواسط آبان‌ماه بود که «ویلیام برنز» رئیس سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا –سیا- که سابقه تصدی سفارت این کشور در روسیه را نیز در کارنامه خود دارد به مسکو سفر کرد.

شبکه «سی‌ان‌ان» با اشاره به افزایش تلاش‌های دولت «جو بایدن» برای حمایت بیشتر از اوکراین، مدعی شد که هدف از سفر مدیر سازمان سیا به مسکو، هشدار به طرف روسی در خصوص اقدامات نظامی در مرز اوکراین بوده است.

به گزارش ایران مامن، پیش از تشدید بحران اوکراین و صف‌آرایی آمریکایی‌ها با روس‌ها در شرق اروپا، گمانه‌زنی‌ها حاکی از تلاش طرفین جهت حل مناقشات امنیتی مؤثر بر مناسبات واشنگتن و مسکو بود.

عمده‌ترین این مناقشات علاوه بر گسترش ناتو به شرق آن‌طور که «رویترز» ادعا کرده مرتبط با مسائلی همچون حملات سایبری از خاک روسیه علیه منافع ایالات‌متحده، حمایت مسکو از «بشار اسد» رئیس‌جمهور سوریه، زندانی کردن «الکسی ناوالنی» سیاستمدار مخالف دولت روسیه و مسائل مرتبط با اشغال شبه‌جزیره کریمه توسط روسیه در سال ۲۰۱۴ است.

«آکسیوس» نیز با اشاره به این موارد، تحریم‌های آمریکا علیه آژانس‌های فدرال روسیه به اتهام مداخله روسیه در انتخابات ۲۰۲۰ و هک شرکت آمریکایی «سولارویندز» را نیز از جمله موارد مطرح‌شده در گفت‌وگوهای پیش از بحران اوکراین دانسته است. از طرفی تلاش آمریکا برای مهار قدرت روزافزون چین و تلاش جهت تمرکز بیشتر فشارهای ایالات‌متحده بر این کشور نیز از سوی این نشریه به‌عنوان یکی دیگر از محورهای رایزنی‌های اخیر مسکو و واشنگتن عنوان شده است.

قبل از سفر برنز به روسیه سه بار دیگر نیز دیپلمات‌های ارشد آمریکا به‌منظور انجام مذاکرات جهت حل‌وفصل اختلافات با روس‌ها دیدار کرده بودند که در آخرین و مهم‌ترین مورد آن، یک ماه قبل از سفر برنز و پس از لغو تحریم «ویکتوریا نولاند» مقام ارشد وزارت خارجه آمریکا از جانب روسیه، او توانست به این کشور سفر کند.

برخی از تحلیلگران بر این باورند که  استفاده از برنز برای برقراری چهارمین تماس دیپلماتیک در چند ماه اخیر مابین مسکو و واشنگتن به دلیل ویژگی‌های توامان دیپلماتیک و اطلاعاتی-امنیتی وی بوده است. زیرا برنز علاوه بر ریاست سازمان سیا در حال حاضر در گذشته و بین سال‌های ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۸ سفارت آمریکا در روسیه و نیز در دوره‌ای معاونت وزارت خارجه آمریکا را نیز بر عهده داشته است.

با توجه به اینکه «کارن دونفرید» دستیار وزیر امور خارجه در امور اروپا و اوراسیا برنز را در سفر چند ماه پیش همراهی کرده بود، تحلیلگر روزنامه «نیویورک‌تایمز» در این باره نوشت: این سفر با دو هدف تلاش برای کنترل تسلیحات و منع اشاعه هسته‌ای و نیز مسائل مرتبط با امنیت سایبری صورت گرفته و با استناد به افشای نام چند هکر روسی از سوی ایالات‌متحده که علیه منافع آمریکا دست به حمله زده‌اند، دولت بایدن منتظر اعلام موضع «ولادیمیر پوتین» در این رابطه و نحوه برخورد او با این مجرمان بوده است.

به نوشته نیویورک تایمز با توجه به ابراز رضایت مقامات آمریکایی از نقش مسکو در مذاکرات هسته‌ای ایران و با توجه به این موضوع که برنز در برهه‌ای آغازگر مذاکراتی بود که منجر به امضای توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ شد، ایران در مذاکرات اخیر محور مهمی بوده است.

پس از اعلام سفر برنز به مسکو، «هایک کوتانچیان» در مقاله‌ای که در وب‌سایت «کامان اسپیس» به چاپ رسید با نگرشی متفاوت به این سفر و با تمرکز بر دیدار «سرگئی ناریشکین» مدیر سرویس خارجی اطلاعات روسیه و ویلیام برنز، این دیدار را اولا تلاشی در جهت تجدید تماس بین سازمان سیا و سازمان اطلاعات خارجی روسیه (FIS) در حوزه مسائل مرتبط با تروریسم بین‌المللی و ثانیاً در جهت زمینه‌چینی برای ملاقات‌های بیشتر در سطوح عالی میان پوتین و بایدن برشمرد؛ موضوعی که به طور خاص از منظر سرازیرشدن تروریست‌های تکفیری از سوریه به منطقه قره‌باغ کوهستانی در طول جنگ ۴۴ روزه قره‌باغ بررسی شده‌ و مستند است به هشدار ناریشکین خطاب به نمایندگان پارلمان روسیه در خصوص اینکه این وضع می‌تواند منطقه قره‌باغ کوهستانی را به‌عنوان نقطه جدید آغاز فعالیت‌های تروریستی بین‌المللی و کشاندن دامنه درگیری‌ها به کشورهای همجوار آذربایجان و ارمنستان تبدیل کند.