دلخوشی‌های وسط گرد و خاک؛ کود مجانی و نهال‌کاری در عراق

در میانه گرد و غباری که باعث می‌شود چشم چشم را نبیند و در مواجهه با مدیریت بحرانی که میلیون‌ها نفر مبتلا به آن هستیم، شاید بتوان تنها دلمان را به این خوش کنیم که تارنمای «نشنال جئوگرافیک» اعلام داشته ریزگردها با خود موادی را به همراه می‌آورند که بعد از بارش باران، همچون کود می‌تواند بارور شدن زمین‌های کشاورزی کمک کند.

برکنار از نگاه‌های طنازانه به بحران، همچنان که پیش‌بینی می‌شد آلودگی شدید هوا که شهرهای مختلف کشور از جمله پایتخت را از اواسط فروردین به بحران کشاند، باز هم در نخستین روزهای خرداد البته توفنده‌تر از قبل به نیمه غربی و مرکز ایران بازگشت.

و اما سرنوشت این آلودگی به کجا خواهد کشید؟ خبرگزاری فرانسوی «فرانس۲۴» به نقل از وزارت محیط زیست عراق گزارش داده طی دو دهه اخیر تعداد روزهای گرد و غبار در این کشور از ۲۴۳ به ۲۷۲ روز رسیده است و با شرایط موجود، تا سال ۲۰۵۰ به ۳۰۰ روز هم خواهد رسید. طبق این گزارش، تغییرات آب و هوایی عامل اصلی افزایش گردوغبارها است و منجر شده است به این‌که ۷۰ درصد زمین‌های زراعی این کشور تخریب شود یا در معرض تخریب جدی قرار بگیرد و به تبع آن پوشش‌های گیاهی تثبیت‌کننده خاک هم نابود شود.

در هفته‌های گذشته درباره دلایل خاک‌آلودگی هوا بسیار صحبت شده است؛ از پروژه‌های آبی و سدسازی‌های ترکیه گرفته تا تغییر اقلیم جهانی و کاهش بارندگی‌ها. با این حال، نمی‌شود نقش مهم کانون‌های غبارخیز در عراق با ۲۳.۸ میلیون هکتار وسعت،  یعنی ۹ درصد منشأهای خارجی گرد و غبارهای کشورمان را کمرنگ دید.

رئیس مرکز امور بین‌الملل و کنوانسیون‌های سازمان محیط‌زیست، درباره جلسه‌ای که نمایندگان ایران و عراق اخیرا برگزار کرده‌اند، اظهار داشته است: با توجه به این‌که گرد و غبارهای اخیر، خود مردم عراق را هم دچار مشکلات فراوانی کرده است، در جلسه‌ای که داشتیم، طرف مقابل از پیشنهادهای ما برای همکاری استقبال کرد و مقرر شد به سرعت وارد اقدامات عملی و اجرایی شویم. ما در کشور خودمان تجربه خوبی در این زمینه داریم و برای در اختیار گذاشتن توانایی‌های علمی اعلام آمادگی کردیم.

آن‌طور که سازمان محیط زیست گزارش داده، سفیر عراق هم در این نشست وعده داده است جلساتی را با وزارتخانه‌های مرتبط در کشورش برگزار و اجرایی شدن برنامه‌های این حوزه را دنبال کند. وی این خبر را هم اعلام کرده است که یکی از این برنامه‌ها، کاشت نهال در قالب کمربند سبز است و اجرای آن در تمام شهرهای عراق شروع ‌شده است.

و اما درباره چاره کار ریزگردها دبیر کل کنوانسیون مبارزه با بیابان‌زایی سازمان ملل» می‌گوید این پدیده «یک بحران جهانی» است و بنابراین پاسخ و واکنش به این پدیده جهانی هم باید پاسخی جهانی باشد. ما باید با ریشه‌های این مساله برخورد کنیم و علت اصلی و ریشه‌ای این مشکل، فرسایش خاک، بیابان‌زایی و از دست رفتن پوشش گیاهی است.

وی می ‌افزاید: پدیده توفان‌های گرد و خاک با بر هم خوردن تعادل اکولوژیک مرتبط است و برای پرداختن به این موضوع هیچ راه حل دیگری بجز اطمینان یافتن از تثبیت خاک، احیای اکوسیستم‌ها و احیای پوشش‌های گیاهی وجود ندارد.