شهرکردِ بی‌آب الان خبرساز است اما فردا تهران

این روزها تجمع‌های اعتراضی مردم شهرکرد به خاطر قطع آب شرب شهرشان خبرساز است؛ اتفاقی که بر اثر سیل روی داده، سرچشمه پرآب کوهرنگ را گل‌آلود کرده و به مسیر انتقال آب صدماتی جدی وارد آورده تا حدی که بسیاری آب شربشان را از تانکرهای سیار تهیه می‌کنند یا مناطقی که به آب قابل خوردن دسترسی دارند.

ورای این مشکل مقطعی باید گفت بحران آب در ایران حالا به تهران رسیده و موضوع خشکسالی حیات پایتخت را تهدید می‌کند. شواهد موجود نشان می‌دهند که بارگذاری‌های انجام گرفته بر پیکره دشت تهران دست کم ۱۰ برابر توان بوم‌شناختی این قلمرو جغرافیایی است و منابع آبی تامین کننده آب این شهر، در خوشبینانه‌ترین حالت هم تراز بارگذاری‌های فعلی است و هرگز نباید حتی مجوز یک انشعاب آبی جدید در این شهر را صادر کرد.

به گزارش ایران مامن، جمعیت استان تهران طبق سرشماری سال ۱۳۹۵ بالغ بر ۱۳ میلیون و ۲۶۷ هزار و ۶۳۷ نفر برآورد شده است و این در حالی است، که بررسی‌ها نشان می‌دهد، اکنون این استان نزدیک به ۱۵ میلیون نفر جمعیت دارد که با توجه به وسعت ۱۲ هزار و ۹۸۱ کیلومتر مربعی این استان، از تراکم بالایی برخوردار بوده و حدود ۹۴ درصد از این جمعیت در مناطق شهری زندگی می‌کنند.

از سویی دیگر شاهد سفرهای روزانه حدود ۵۰۰ هزار نفری از استان‌های دیگر کشور به تهران هستیم که برای مقاصد کاری، درمانی، سیاحتی و امور اداری و… به این استان سفر می‌کنند. بر این اساس می‌توان گفت استان تهران بیش از ۲۰ درصد جمعیت کشور را در خود جای داده است که کمتر از یک درصد وسعت کشور را دارد و پر واضح است که تأمین آب برای این جمعیت متراکم کاری بس دشوار است. استان تهران علاوه بر کمبود منابع آبی از پراکندگی نامناسب جمعیت و تراکم بالای جمعیتی نیز رنج می‌برد و بر همین اساس کمبود آب در این استان بیش از دیگر مناطق خودنمایی می‌کند.

در حال حاضر پنج سد کرج، لار، لتیان، ماملو و طالقان و نیز منابع آب زیرزمینی تأمین آب استان تهران را بر عهده دارند و برخلاف دیگر مناطق کشور که بخش عمده آب مصرفی آن‌ها در حوزه کشاورزی است، در تهران کمتر از ۴۰ درصد آب مصرفی در بخش کشاورزی استفاده می‌شود و مابقی برای مصارف خانوار مستقر در این استان است.

کم آبی در استان تهران از مرز هشدار گذشته است، تا جایی که طبق اعلام شرکت آب و فاضلاب استان تهران میزان مصرف آب در این استان ۷۶ درصد بیشتر از منابع آب تجدیدپذیر استان است و این یعنی منابع آبی استان تهران هر روز کمتر و کمتر می‌شود.

شاید بتوان مصرف آب شهر تهران را به میزان ۳۰ تا ۴۰ درصد کاهش داد اما از انجام یک اقدام نباید دریغ کرد و آن نیز جلوگیری از توسعه هرگونه انشعابات جدید است؛ مصرف آب شهر تهران در همین شرایط کنونی دست کم به میزان ۲ برابر از حاشیه امن آبی فراتر رفته و لازم است دستاوردهای صرفه‌جویی از محل منابع آبی موجود را برای سال‌های کم آب حفظ کرد.

برابر آمار رسمی سال ۱۳۹۵، بیش از ۳ میلیارد و ۲۰۰ میلیون واحد مسکونی در تهران وجود دارد. اما شواهد میدانی و مشاهده بافت کالبدی تهران نشان می‌دهد که دست کم یک میلیون واحد مسکونی در قالب فروش تراکم و به احتمال چند صد هزار واحد مسکونی در قالب توسعه شهرک‌ها به تقاضای مشترکین آب افزوده شده است. در همین حال، هنگامی شهروندان با کاهش مصرف آب همراهی و موافقت می‌کنند که شرکت آب و فاضلاب کشور از محل صرفه‌جویی آنان برای توسعه انشعاب آب شهرک‌های جدید استفاده نکند و صرفه‌جویی آنان در مصرف به افزایش حاشیه امن آبی برای ساکنان فعلی بیانجامد.

کارشناسان معتقدند پاک‌سازی، سالم‌سازی و به‌سازی فاضلاب‌های تهران در مقطع کنونی می‌تواند بسیار مفید باشد. اگر امکان پالایش آب‌های سطحی وجود داشته باشد، می‌توان کمک بزرگی به مسئله آب تهران کرد. فاضلاب‌های تهران جواهر بزرگ، اما گمشده تهران هستند. به جای اینکه از آن به‌عنوان یک ثروت استفاده شود، تبدیل به یک دردسر شده‌اند.بخشی از فرونشست زمین مربوط به همین فاضلاب‌ها می‌شود. مشخصاً بخشی از بحران آب تهران به همین موضوع حفر بی‌رویه چاه و بی‌توجهی به فاضلاب‌ها بازمی‌گردد.