با گشت ارشاد خانگی ژینا هنوز زنده بود

ماجرای دردناک «مهسا امینی» دختر سقزی که هفته گذشته در سفر به تهران به دلیل نوع پوشش از سوی پلیس امنیت اخلاقی دستگیر و سپس در بیمارستان کسرا جان باخت، واکنش‌ها و تبعات بسیاری در پی داشت که بخشی از این پیامدها خود را در خیابان‌ها نشان داده و می‌دهد. این در حالی است که برخی از سیاسیون از قانونی بودن اقدام نیروی انتظامی می‌گویند و سران قوا نیز قول پیگیری جدی داده‌اند.

در این زمینه «سیدابراهیم رئیسی» پس از دستور صریح برای پیگیری پرونده مهسا امینی (ژینا) در گفت‌وگو با خانواده وی ضمن ابراز همدردی اظهار داشت: مطمئن باشید این موضوع را از دستگاه های مسئول مطالبه خواهم کرد تا ابعاد آن روشن شود.

گسترده شدن ابعاد ماجرای مرگ ژینا باعث شد تا رئیس‌جمهوری در سفر نیویورک هم همانند سمرقند با این چالش درگیر باشد. وی در مصاحبه با شبکه آمریکایی «سی بی اس» اظهار داشت: آنچه مسلم است اینجا کسی نسبت به زندگی خصوصی مردم کاری ندارد و به هیچ عنوان تعرضی نسبت به زندگی خصوصی افراد ندارند.

این سخنان باعث شد تا رئیسی با انتقادات زیادی روبرو شود و بسیاری اظهار دارند ساختارهای قانونی حجاب را تبدیل به امری اجباری در ایران کرده است.

قانون درباره حجاب چه می‌گوید؟

با نگاهی گذرا به اصول قانون اساسی درمی‌یابیم که هیچ اشاره مستقیمی به مسئله حجاب و الزام به رعایت و حفظ آن در معابر و انظار عمومی دیده نمی‌شود با این حال مطابق با اصل ‏۷۱، مجلس‏ شورای‏ اسلامی‏ در عموم‏ مسائل‏ در حدود مقرر در قانون‏ اساسی‏ می‏‌تواند قانون‏ وضع کند. همچنین مطابق با اصل ‏۷۳، شرح‏ و تفسیر قوانین‏ عادی‏ در صلاحیت‏ مجلس‏ شورای‏ اسلامی‏ است‏.

مجلس شورای اسلامی با توجه به این اختیار اعطا شده، قوانین مختلفی در زمینه حجاب وضع کرده است؛ ابتدا در قانون مجازات در سال ۶۲ به این موضوع پرداخته و سپس با اصلاحات مختلف قانون مجازات در سال ۷۵، بخش پنجم قانون تعزیرات، ماده ۶۳۸ به مسئله بی‌حجابی ورود کرده است.

در قوانین سال ۶۲ و ۷۵ قانون مجازات اسلامی، به مساله حجاب و بی‌حجابی پرداخته شده است. با توجه به اینکه قانون مجازات اسلامی دارای پنج بخش است (به ترتیب: کلیات، حدود، قصاص، دیات و تعزیرات) و بخش‌های اول تا چهارم دچار اصلاحات و تغییراتی شد که در سال ۹۲ به تصویب مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبان رسید، قانون سال ۶۲ و ۷۵ اعتبار خود را از دست داده و نسخ شدند، ولی بخش پنجم قانون مجازات سال ۷۵ که به مسئله بی‌حجابی پرداخته بود، همچنان به قوت خود باقی و معتبر است.

بخش پنجم و ماده ۶۳۸ قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۷۵ بیان می‌کند: هر کس در انظار و اماکن عمومی و معابر علناً تظاهر به عمل حرامی نماید، علاوه بر کیفر عمل، به حبس از ۱۰ روز تا دو ماه یا تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم می‌شود و در صورتی که مرتکب عملی شود که نفس آن عمل دارای کیفر نیست، ولی عفت عمومی را جریحه‌دار کند، فقط به حبس از ۱۰ روز تا دو ماه یا تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم خواهد شد.

در تبصره این قانون آمده زنانی که بدون حجاب شرعی در معابر و انظار عمومی ظاهر شوند، به حبس از ۱۰ روز تا دو ماه و یا از ۵۰ هزار تا ۵۰۰ هزار ریال جزای‌ نقدی محکوم خواهند شد.

دوقطبی مهلک

فارغ از مباحث قانونی در ارتباط با حجاب باید نگاهی به فرهنگ امروز ایران داشت .

در کشور ما که غالب مردم شیعه‌اند بسیاری به حجاب معتقدند و حدود آن را رعایت می‌کنند ولی با دوقطبی سازی بی‌حجاب و محجبه  هم مخالفند.

این اولین بار نیست که  حجاب و اجرای یک قانون در کشورما جنجالی و هزینه‌ساز شده است. هنوز هشتگ‌های «سپیده رشنو» و ماجرای پخش اعتراف او از صدا و سیما  از نظرها دور نشده بود که مهسا امینی فضای مجازی و به تبع آن خیابان‌ها را لرزاند.

در ماجرای سپیده، دو قطبی‌سازی بی‌حجاب و محجبه و یک بحث بین دو دختر جوان تبدیل به یک چالش نامطلوب شد و حالا گشت ارشاد که فیلم‌های بسیاری از برخورد مامورانش با مردم در فضای مجازی سرو صدا کرده، باز هم متهم ردیف اول است .

فیلم‌های گشت ارشاد از همان روزهایی که مادری جلوی ماشین را گرفته و گریه می‌کرد «دخترم مریض است اورا نبرید» تا فیلم کشیدن دختران روی زمین و استفاده از ابزار زنده گیری حیوانات برای  دستگیری دخترانی که به دید ماموران بدحجاب می‌آمدند با روایتی از نهج البلاغه  مبتنی بر رعایت حقوق انسان‌ها مبنی براینکه «اگر از پای یک زن یهودی خلخال به ظلم و جنایت بکشند، جا دارد انسان از این غصه بمیرد» اشتراک‌گذاری می شد تا به امروز که میلیون‌ها نفر خواهان پاسخ روشن درباره سرگذشت ژینا هستند، همه و همه حاکی است این نوع برخورد نه تنها تاثیری بر حجاب و رعایت آن نداشته بلکه هزینه‌سازهم بوده است.

حجاب و حرمت زنان و دختران ایرانی با فرهنگ حفظ می‌شود

بسیاری از خانواده‌های مذهبی و سنتی خود در خانه گشت ارشاد دارند و به شیوه تشویق یا  تذکر لسانی بر حفظ حجاب تاکید می‌کنند؛ شیوه‌ای که به نسبت تاکنون موفق هم عمل کرده و تاکنون ندیده یا نشنیده‌ایم پدری به قصد کشت دخترش را برای حفظ حجاب کتک زده یا مادری دخترش را در خانه حبس کرده یا جامعه او را طرد کرده باشد.

بدحجابی بیرون از خانه البته همیشه هم نامطلوب و غیرقابل‌تحمل نیست و این واقعیت از نگاه مردم دور نمی‌ماند که گشت ارشاد در دوره انتخابات یا جشن‌‍‌های سیاسی، با آن‌ها که بدحجاب می‌شمارد کاری ندارد یا صدا و سیما به جای پخش اعتراف و حلالیت طلبی بدحجابان و بی‌حجابان، تصاویری از حضور پرشمارشان در مراسم مذهبی یا شرکت در انتخابات و … همراه ترانه‌هایی با مضمون وحدت پخش می‌کند. این در حالی است که خانواده‌هایی که فرهنگ حفظ حجاب دارند بر عکس در همه ادوار و روزها به جهت رعایت هنجار خانوادگی و پذیرش و مهروزی از جانب فامیل، حجاب را به عنوان یک  تمایل درونی پذیرفته‌اند.

این‌ها همان‌هایی هستند که پیش از وجود گشت ارشاد هم محجبه بودند و اگر گشت ارشادی هم در کار نباشد باز هم محجبه هستند؛ زنانی از نسل همان‌هایی که در قانون کشف حجاب رضا خان محبوس در خانه می‌ماندند یا چماق آژان را به جان می‌خریدند. زنان این مرز و بوم هم برای رعایت حجاب و هم کشف حجاب بهای گزافی پرداخته‌اند.

کاش روزی به جای ایکاش‌ها بگوییم در بحث اتحاد و حفظ حرمت زنان و دختران ایرانی با فرهنگ عمل کرده‌ایم؛ دخترانی که به قول حاج قاسم دختر من و شما هستند .