چماق و هویج دلار و یارانه

جهش تاریخی دلار و سقوط کانال ۳۶ هزار تومانی طی روزهای گذشته باعث شد تا نگاه‌ها تا حدی از مسائل سیاسی و اجتماعی به بحران اصلی که گریبان کشور را گرفته یعنی ریزش مداوم و مزمن ارزش ریال دوخته شود.

اظهارنظرها درباره جهش دلار متعدد است. روزنامه صداوسیما نوشته موفقیت دولت در حذف دلار۴۲۰۰ تومانی عاملی بوده تا مخالفان با راه انداختن ناآرامی‌ها نرخ ارز را بالا ببرند. در برابر این استدلال «وحید شقاقی» به «ایلنا» گفته در عرض چهار روز نرخ ارز از کانال ۳۲ هزار تومان به ۳۶ هزار تومان رسید که دقیقا در همین بازه زمانی شاهد پمپاژ اخبار منفی بیرونی بوده‌ایم. حال اینکه از بروز مسائل داخلی حدود دو ماه می‌گذرد و در این مدت اثر معناداری در افزایش نرخ ارز نداشت و اگر مسائل داخلی بر این وضعیت بازار ارز اثر گذار بودند روند صعود قیمت‌ها از دو ماه گذشته آغاز می‌شد.

در این میان برخی رسانه‌ها هم به نقل از نشریه آمریکایی «فورچون» نوشتند: دولت آمریکا با گران کردن دلار که با هدف کنترل تورم در این کشور انجام شده به گرانی در سراسر جهان دامن زده است. قیمت دلار در سال جاری میلادی ۱۸ درصد افزایش یافته و در ماه میلادی گذشته به بالاترین رقم در ۲۰ سال گذشته رسید.

در این شرایط و در حالی منتقدان دولت انگشت اتهام خود را به سوی «زوجِ مرگ‌بار این‌ روزهای قیمت دلار» یعنی علی صالح‌آبادی رئیس بانک مرکزی و سعید مستشار معاون اداری مالی بانک مرکزی نشانه رفته‌اند دولت تزریق قطره‌چکانی ارز به بازار را در پیش گرفته است.

با هجوم دلالان خُرد و کلان برای خرید دلار که با کارت ملی انجام می‌شود قوه قضاییه درباره سوءاستفاده دلالان از کارت ملی و حساب بانکی دیگران برای خرید ارز با اهداف غیرقانونی هشدار داده و دولت هم اعلام کرده یارانه خریداران دلار حذف خواهد شد و افرادی که کارت ملی خود را در اختیار دیگران قرار می‌دهند، به واسطه این فعالیت در دهک بالاتری قرار بگیرند.

همزمان دولت وعده داد بر اساس اطلاعات سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها از مجموع پنج میلیون و ۹۳۰ هزار نفری که یارانه آنها در اردیبهشت قطع شده بود، سه میلیون نفر مجدد مشمول یارانه می‌شوند.

به گزارش ایران مامن، این اخبار دلاری-یارانه‌ای بار دیگر نگاه‌ها را به سوی معادلات دو سوی این محور دوخت. از دید بسیاری از ناظران اقتصادی دولت از طریق پرداخت یارانه و افزایش حقوق‌ها به دنبال کاهش نارضایتی‌های خانوارها است که نتیجه مستقیم آن افزایش نقدینگی است.

به واسطه رشد نقدینگی (براساس اعلام بانک مرکزی حجم نقدینگی در پایان مرداد ماه سال ۱۴۰۱ به رقم پنج هزار و ۴۰۱ هزار میلیارد تومان رسید که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل ۳۷.۸ درصد رشد داشت) ارزش ریال کاهش می‌یابد که این یعنی همان افزایش نرخ ارز.

به نوشته «آرمان امروز» یارانه ای که احمدی نژاد به بیش از ۷۸ میلیون ایرانی پرداخت می‌کرد در ابتدای هدفمندسازی که دلار به طور میانگین ۱۲۰۰ تومان قیمت داشت حدود ۳۷ دلار می ارزید.

این درحالی است که ارزش یارانه در برابر دلار ۳۵هزار تومانی به شدت نزول کرده است به صورتی که یارانه ۱۷۲ هزار تومانی خانوار ۴ نفره اکنون ۴ دلار می ارزد و یارانه های ۳۰۰ و ۴۰۰ هزار تومانی هم این روزها با ۸ و نیم دلار و ۱۱ و نیم دلار برابری می‌کند.