ایران، آمریکا و نیاز به خط تلفن قرمز

بعد از شروع مجدد مذاکرات مربوط به احیای برجام در دولت سیزدهم، جنگ اوکراین و کارشکنی روس‌ها باعث شد همه آنچه نمایندگان تهران و واشنگتن در چانه‌زنی‌های غیرمستقیم رشته بودند، پنبه شود.

شروع جنگ غزه در مهرماه امسال هم آخرین ضربه بر پیکر فرایند احیای توافق هسته‌ای بود تا جایی که روزنامه «وال استریت ژورنال» مدعی فروپاشی «توافق نانوشته تهران و واشنگتن» شد و نوشت: قرار بود مذاکرات بیشتری در عمان برگزار شود، اما آمریکا پس از حمله حماس، جلسات را لغو کرد.

در ادامه رخدادهایی مثل تهاجم ۲۸ ژانویه (هشتم بهمن) به «برج ۲۲» در خاک اردن گره کور روابط ایران و آمریکا را کورتر کرد و «دونالد ترامپ» و جمهوریخواهان دولت «جو بایدن» را به اهمال برابر جمهوری اسلامی ایران متهم کردند.

کمتر از یک هفته بعد، بایدن زیر فشار شدید مطالبه برای تلافی حمله گروه‌های مقاومت اهدافی را در عراق و سوریه مورد حمله قرار داد تا انتقام سه سرباز کشته‌شده آمریکا و ده‌ها زخمی حادثه برج ۲۲ را بگیرد.

این در حالی بود که رسانه‌های مختلف از جمله «بی بی سی» ادعا کردند در این حملات مقرهای خالی هدف قرار گرفته است. «اسکات ریتر» افسر سابق اطلاعات ارتش آمریکا هم در مورد حملات هوایی علیه اهدافی در عراق و سوریه نوشت: به ۸۵ هدف حمله شد. آن هم پنج روز پس وقت مناسب. اگر کسی فکر می کند که این اقدامات چیزی جز سروصدای الکی بود عقل ندارد.

هر چند آمریکایی‌ها بعد از آن به اهدافی در یمن حمله کردند و با اقداماتی مانند توقیف نفت و دارایی‌ها ایران و نیز حملات سایبری (به نوشته «نیویورک تایمز») کوشیدند تصویری از یک تهاجم ترکیبی به ایران را ترسیم کنند اما ترامپ باز هم دولت دموکرات را هدف قرار داد و گفت در زمان ریاست جمهوری من ایرانی‌ها بعد از حمله به «عین الاسد» (پایگاه آمریکایی‌ها در عراق) «التماس کردند که به آنها حمله نکنم، به من گفتند لطفا به ما حمله نکنید.»

به گزارش ایران مامن، سوای از تکذیب چنین ادعاهایی از سوی تهران و در میانه درگیری‌های نیروهای مقاومت به اهدافی آمریکایی و اسرائیلی، برخی از احتمال بروز جنگی ناخواسته و تشدید درگیری‌ها در منطقه خبر دادند.

به نوشته تحلیلگر بی بی سی، آمریکا پیام خود را به ایران و متحدانش داده است که از خط قرمز عبور کرده است. هر دو طرف همچنین تصریح کرده‌اند که می‌خواهند تشدید تنش‌ها پرهیز کنند. اما خطر محاسبه اشتباه در چنین زمان ملتهب پا برجاست.

نگرانی از برخوردهای ناخواسته باعث شد تا گزینه مذاکره مستقیم با آمریکایی‌ها مورد توجه قرار گیرد. هرچند سخنگوی وزارت خارجه اخیرا اظهار داشته  نیازی به مذاکره مستقیم ایران و آمریکا نیست و پیام صریح ما به آمریکا رسیده است اما «سیدابراهیم رئیسی» بیان داشته میز مذاکره را ترک نکرده و نخواهیم کرد.

در این شرایط بسیاری بر ضرورت راه اندازی خط تماس مستقیم میان دو طرف تاکید دارند نظیر کانالی که در بحبوحه بحران موشکی کوبا میان کاخ سفید و کرملین ایجاد شد.

«خط تلفن قرمز» عنوان کانالی بود که در دوران جنگ سرد در سال ۱۹۶۳ پس از بحران موشکی کوبا راه اندازی شد و امکان ارتباط مستقیم بین کاخ سفید و کرملین را فراهم کرد.