سال نهنگ یا اژدها؟ نقشه‌ چینی‌ برای نوروز بعد از چهارشنبه‌سوری

کاری به توافق همکاری ۲۵ ساله میان ایران و چین ندارم که هنوز اختلاف نظر‌های زیادی درباره آن وجود دارد؛ عده‌ای آن را به ترکمانچای تشبیه کردند و شماری آن را تسلیم ایران به چین خواندند و….

کاری به مساله واگذاری ساخت و ساز بخش مسکن به چینی‌ها و سرمایه‌گذاری‌شان در این حوزه هم ندارم؛ همان‌طور که کاری ندارم به زمزمه‌های ورود دوربین‌های نظارتی از چین و مسائل مربوط به واکسن‌های سینوفارم و ماجراهای پس از آن …

با این حال باید بگویم چین آرام آرام و نامحسوس در حال نابود کردن فرهنگ و سنت‌های ایران و جایگزین کردن فرهنگ خود است و با همکاری رسانه‌ها و ناآگاهی مردم،  فرهنگ خود را در نام سال هم غالب می‌کند.

این در حالی است که شاهدیم در سال‌های گذشته چطور سنت‌ها و آداب کهن چهارشنبه سوری چطور مقابل تهاجم آتش‌بازی چینی و فشفشه‌ها و ترقه‌ها و بمب‌های وارداتی از مملکت اژدهای زرد از پای درآمد و برای بسیاری به فراموشی سپرده شد.

در روزهای منتهی به عید حتما در بازار متوجه اشتیاق مردم برای خرید نماد اژدها در سفره هفت سین و…. شده‌اید، بدون آنکه سوال کنند اژدها تا حالا کجا بوده و از چه زمان جایگزین نهنگ شده است؟

تقویم ایرانی که در فرهنگ و زندگی ما رسمیت پیدا کرده، همان تقویم ۱۲ حیوانی ترکان است که اعراب و فارسی‌زبانان آن را با ترجمه به زبان خود، در آثارشان به کار برده‌اند.

قدیمی‌ترین اسنادی که می‌توان درباره این تقویم به آن اشاره کرد، کتاب قانون مسعودی است که ابوریحان بیرونی آن را به رشته تحریر درآورده است.

‌این تقویم دارای دوره ۱۲ ساله حیوانات است که اسامی آن به ترتیب عبارت است: از موش، گاو، پلنگ، خرگوش، نهنگ، مار، اسب، گوسفند، میمون، مرغ ، سگ و خوک.

ترتیب نام‌های حیوانی سال‌ها را ابونصر فراهی شاعر قرن هفتم افغانستان چنین سروده است:

موش و بقر و پلنگ و خرگوش شمار

زان چار چو بگذری نهنگ آید و مار

آنگاه به اسب و گوسفند است حساب

حمدونه و مرغ و سگ و خوک آخر کار

✍? پروانه سمیعی