بلایی که جنگ سر روس‌ها آورد؛ مصائب سربازان فراری

جنگی که پس از حمله روسیه به اوکراین در اوایل اسفند ۱۴۰۰ (فوریه ۲۰۲۲) به راه افتاد همچنان شدیدترین منازعه در سطح بین‌المللی است.

روز دوشنبه ۱۸ تیرماه بود که بیمارستان کودکان «اوخمتدیت» در کی‌یف پایتخت اوکراین هدف موشک‌های روسی قرار گرفت. به گزارش «دویچه وله» در حملات روسیه به کی‌یف و دنیپرو، ده‌ها نفر کشته و بیش از ۱۴۰ نفر مجروح شدند. مقام‌های نظامی اوکراین می‌گویند که در پایتخت دست‌کم ۲۷ نفر جان باختند که در میان آن‌ها سه کودک دیده می‌شوند. همچنین در مجموع ۸۲ تن زخمی شده‌اند. آمار تلفات در دنیپرو نیز به طور رسمی ۱۱ کشته و ۵۹ زخمی گزارش شده است.

به گزارش ایران مامن، این کشته‌شده‌ها تنها محدود به اوکراینی‌ها نیست و هزاران روس نیز تاکنون قربانی جنگ شده‌اند ضمن این که روسیه میلیاردها دلار به خاطر جنگ خسارت دیده است. بهمن ماه پارسال و در آستانه دوسالگی جنگ «رویترز» گزارش داد براساس داده‌های وزارت دفاع آمریکا، روسیه از آغاز عملیات نظامی در اوکراین، بالغ بر ۲۱۱ میلیارد دلار هزینه کرده است.

«آسوشیتدپرس» به‌ تازگی در مصاحبه‌ای با برخی از سربازان روس که از میدان نبرد اوکراین متواری‌شده و برای فرار از بازداشت، محاکمه و زندان آواره دیار غربت شده‌اند به‌ بررسی انگیزه‌ آنها از این اقدام، شرایط زندگی کنونی در غربت و نیز تلاش آنها برای تثبیت شرایط آینده نامعلوم خود پرداخته ‌است؛ گزارشی که آسوشیتدپرس برای تهیه آن در «آستانه» پایتخت قزاقستان با پنج‌ افسر و یک سرباز روس فراری از خدمت که علیه هر یک از آنها اکنون در دادگاه‌های روسیه پرونده جنایی تشکیل ‌شده ‌مصاحبه داشته ‌است.

بنا بر گزارش مذکور یکی از این افسران که با نام مستعار یوگنی شناخته می‌شود و فرماندهی یک جوخه ۱۵ نفره را در میدان نبرد بر عهده داشته برای فرار از میدان در تبانی با یکی از همرزمان خود از وی می‌خواهد تا به پای او شلیک کند تا او از این طریق بتواند از مهلکه نجات ‌یابد. یوگنی در این مصاحبه درد شدید خود پس از این اقدام را به مثابه زنی که فرزندی به ‌دنیا آورده و به او زندگی تازه‌ای می‌بخشد تشبیه و معتقد است که با این کار جان تازه‌ای را به خود بخشیده ‌است.

آسوشیتدپرس در گزارش خود مدعی شده که اکثر سربازان فراری روس هنوز از سوی کشورهای غربی مورد پذیرش واقع‌ نشده‌اند و بنابراین به ‌دلیل تحت ‌تعقیب ‌بودن توسط عوامل اطلاعاتی روسیه اکنون به‌ صورت مخفی زندگی می‌کنند. این خبرگزاری دلیل این وضع را مواجهه بی‌سابقه کشورهای غربی با دیاسپورای وسیع و رو ‌به ‌رشد روسیه دانسته و معتقد است آنها اکنون در مورد سربازان فراری روسی نگرانی خاصی ‌دارند و آن این است که نمی‌دانند آیا آنها جاسوس‌هستند؟ جنایتکاران‌جنگی؟ یا یک قهرمان؟ بنابراین با وجود اینکه درخواست پناهندگی شهروندان روسیه از زمان تهاجم روسیه به اوکراین افزایش یافته‌ اما تعداد کمی از آنها توسط غربی‌ها حمایت می‌شوند زیرا سیاستگذاران در مورد اینکه آیا روس‌های در تبعید را به‌عنوان دارایی‌های بالقوه یا خطراتی برای امنیت ملی در نظر بگیرند، اختلاف‌نظر دارند.

مرتبط:

آمریکا، روسیه و جنگ اوکراین؛ سرنوشت توافقات نانوشته

تبعات کمتر دیده شده جنگ اوکراین برای ایران و جهان

«واشنگتن‌تایمز» در این زمینه با نام ‌بردن از فراری دیگری با نام مستعار اسپارو که در قزاقستان مخفی ‌شده و برای رسیدگی به درخواست پناهندگی خود انتظار می‌کشد مدعی شده که وی معتقد است کار درستی انجا‌م‌ داده که پس از اجبار به خدمت سربازی از پادگان خود فرارکرد‌ه‌ زیرا نمی‌خواسته کسی را بکشد. اسپارو همچنین در این رابطه اظهار داشته «من ترجیح می‌دهم اینجا بنشینم و رنج بکشم و دنبال چیزی بگردم تا اینکه به خاطر یک جنگ نامشخص که صددرصد تقصیر روسیه ‌است به آنجا بروم و یک انسان را بکشم بنابراین پشیمان نیستم.»

از نگاه «آندریوس‌کوبیلیوس» نخست‌ وزیر سابق لیتوانی که اکنون در پارلمان اروپا فعالیت می‌کند پرورش روس‌هایی که مخالف «ولادیمیر پوتین» هستند عملی در راستای منافع استراتژیک غرب ‌است زیرا این ‌کار یعنی تعداد کمتر سرباز روسی در جبهه و این به معنای ارتش ضعیف‌تر برای روسیه ‌است. بنا بر نظر کوربلیوس در شرایط کنونی باور نداشتن مقامات غربی به وجود دموکراسی و سلایق و علایق مختلف در روسیه و تصور اینکه همه روس‌ها در شروع و تداوم این نبرد مقصر هستند یک اشتباه‌ است.

در تائید این ادعا آسوشیتدپرس با اشاره به گزارش «مدیازونا» رسانه مستقل روسی مدعی شده‌ که از سپتامبر ۲۰۲۲ بیش از ۷۳۰۰ پرونده در دادگاه‌های روسیه علیه سربازان فراری از خدمت ثبت ‌شده که احکام جزائی صادره برای این فراریان نیز در یک سال گذشته در مواردی حتی تا شش‌ برابر شدیدتر شده ‌است. همچنین تعداد بی‌سابقه‌ای (چیزی در حدود ۵۰۰ نفر) از روس‌‌تبارها نیز  در دو ماه اول سال جاری با نهادهای مدنی «آیدیت‌لسوم» و «گت‌لاست» که توسط فعالان روسی ساکن گرجستان اداره می‌شوند تماس گرفته‌اند و این وقتی معنی‌دار می‌شود که بدانیم در بهار سال گذشته تنها ۳ درصد از این درخواست‌های کمک از جانب سربازانی بود که به دنبال خروج بودند اما بنا بر گفته «گریگوری‌ سوردلین» رئیس این گروه سربازان فراری در اوایل سال‌ جاری بیش از یک‌سوم این درخواست‌ها را به‌ خود اختصاص ‌داده‌اند.

سوردلین همچنین با اشاره به آمار که نشانگر حمایت از بیش از ۲۶۰۰۰ روس است که به دنبال اجتناب از خدمت سربازی ‌هستند و نیز کمک این موسسه به فرار بیش از ۵۲۰ سرباز و افسر فعال ارتش، معتقد است که هر چند آمار مذکور در مقایسه با قدرت کلی نیروهای روسیه چندان به‌چشم نمی‌آید اما نشانگر وجود یک روحیه خاص در روسیه است که مخالفت با جنگ را جرم می‌داند.

همچنین بنا بر نظر سوردلین هر چند سیستم تبلیغات روسیه سعی ‌دارد به ما بقبولاند که تمام روسیه از پوتین و جنگ او حمایت می‌کند اما این یک گزاره درست ‌نیست. اما در اینجا این سوال پیش می‌آید که حال این فراریان کجا دارند که بروند. در همین‌ زمینه آسوشیتدپرس با اشاره به سرنوشت «فرهاد زیگانشین» افسری که اندکی پس از فرمان بسیج سپتامبر ۲۰۲۲ پوتین از این کشور خارج‌ و در قزاقستان هنگام تلاش برای سوار شدن به هواپیما به‌ مقصد ارمنستان بازداشت و از خروج او از این کشور ممانعت به عمل ‌آمد می‌نویسد زینگاشین معتقد است ماندن در قزاقستان امن ‌نیست. وی فقط سعی می‌کند یک زندگی عادی داشته ‌باشد و بدون اینکه قوانین قزاقستان را زیر پا بگذارد یا خیلی به چشم‌ بیاید و خیلی در جایی ظاهر ‌شود به زندگی خود ادامه ‌داده و  همچنان منتظر قبول درخواست‌های پناهندگی خود از کشورهای اروپایی بماند.

لازم به ‌ذکر است در همین ‌زمینه به ‌تازگی مقامات آلمانی گفته‌اند که روس‌هایی که از خدمت سربازی فرار می‌کنند می‌توانند به دنبال حمایت آنها باشند و یک دادگاه فرانسوی نیز در تابستان گذشته حکم‌ داد که روس‌هایی که از جنگیدن خودداری می‌کنند می‌توانند درخواست پناهندگی‌کنند اما بنا بر ادعای آسوشیتدپرس در عمل ثابت شده‌ که پناهندگی برای فراریان که اکثر آنها دارای گذرنامه‌هایی هستند که فقط به تعداد انگشت شماری از کشورهای شوروی سابق اجازه سفر دارد دشوار می‌باشد. به‌ عنوان مثال کمتر از ۳۰۰ روس در سال مالی ۲۰۲۲ توانستند به پناهندگی در ایالات ‌متحده دست ‌یابند و یا کمتر از ۱۰ درصد از ۵۲۴۶ نفری که درخواست آنها در سال گذشته مورد بررسی قرار‌ گرفت از حمایت مقامات آلمانی برخوردار‌ شدند.

در فرانسه درخواست‌های پناهندگی روس‌ها بین سال‌های ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۳ بیش از ۵۰ درصد افزایش یافت و در مجموع به حدود ۳۴۰۰ نفر رسید که شواهد نشان می‌دهد بسیاری از آنها به نتیجه مطلوب نرسیده ‌است؛ اتفاقی که یوگنی افسر فراری روس معتقد است از آنجا نشات می‌گیرد که هم‌اکنون هیچ مکانیزمی برای روس‌هایی که نمی‌خواهند بجنگند وجود ندارد تا آنها بتوانند به مکانی امن برسند. وی همچنین از سیاستگذاران غربی می‌خواهد که در رفتار خود تجدید‌نظر کنند زیرا از نظر اقتصادی بسیار کم‌هزینه‌تر است که به یک جوان سالم که توان کار کردن ‌دارد اجازه ورود به کشور خود را بدهید تا اینکه بخواهید نسبت به تامین سلاح برای اوکراین اقدام‌ کنید.