ترامپ چگونه پیروز شد و چرا شکست خورد؟

از همان ابتدای مطرح شدن نام ترامپ؛ الگوهای رفتاری وی برای جهان سیاست، جدید و تازه بود. در ابتدا کمتر کسی تصور می کرد که از دل بزرگترین نظام سرمایه داری و دموکراسی دنیا، فردی با اندیشه های ملی گرایانه، ضد بین الملل گرایی و مرکانتیلستی به مسند قدرت در کشوری که مظهر تجارت آزاد است؛ برسد.

به گزارش ایرنا، جبر تاریخ در آمریکا گویی بر اساس، روی کار آمدن ترامپ قرار گرفته بود. البته نام او اتفاقا برخلاف گزارش ها و اظهارات، پیشتر از سال ۲۰۱۶ در فضای سیاسی آمریکا مطرح شده بود. دقیقا وقتی در بحبوحه انتخابات سال ۲۰۱۲ که باراک اوبامای دموکرات برای بار دوم پیروزی سهل و آسان در برابر “میت رامنی” محافظه کار کسب کرد؛ چهره و توان کاریزمای ترامپ به عنوان حامی رامنی به تدریج عیان شد.

در محل یکی از سخنرانی های میت رامنی که در برج ترامپ با حضور بزرگان و حامیان جمهوری خواهان در سال ۲۰۱۲ برگزار شد؛ ترامپ در سخنانی به عنوان میزبانی نشست به معرفی رامنی و توانمندی هایش پرداخت.

همانجا بود که ترامپ توان مذاکرات و بسیج آفرینی اش را نزد بزرگان جمهوری خواه نشان داد و نظرها را به سوی خود جلب کرد. در واقع ترامپ با توان رهبری و قدرت سخنوری که از خود نشان داد؛ خود را به عنوان لیدر جدید حزب جمهوری خواه مطرح و از همان زمان متنیگ ها و برنامه های انتخاباتی اش را برای چهار سال آتی آغاز کرد.

ترامپ با اختلاف فاحش در رقابت های درون حزبی در سال ۲۰۱۵ توانست بر رقبایی چون “تد کروز” ، “مارکو روبیو” و  سایرین غلبه کند؛ در واپسین گام، هیلاری کلینتون را هم شکست داد و به کرسی قدرت در آمریکا دست یافت.

استراتژی پیروزی‌بخش ترامپ

این نکته حائز اهمیت است که پیروزی ترامپ در شرایطی رقم خورد که کمترین تجربه سیاسی و قانونگذاری را در آمریکا داشت. ترامپ از وادی تجارت و ساخت و ساز؛ با ورودی قدرتمندانه به فضای سیاست راه پیدا کرد.

در تحلیل ظهور و قدرت گیری ترامپ دو فاکتور تعیین کننده بود؛ عناصر “روانشناختی و شخصیتی ترامپ” و شرایط “نظام سرمایه داری در آمریکا”.

هیچ شخصیتی شاید در طول تاریخ آمریکا اندازه ترامپ ظرفیت خرد کردن رقبایش را نداشت. ترامپ با چنان اعتماد به نفس و انگیزه ای در کمپین های انتخاباتی اش صحبت می کرد که رقبایش ناخواسته در شرایط تدافع و ضعف قرار می گرفتند.

کوچک شمردن رقبا،  استراتژی اصلی ترامپ طی این سال ها بود. در سخنرانی هایش با به کارگیری دقیق و هوشمندانه واژه ها و عبارت، حریفانش را خرد و نابود می‌کرد.

ترامپ در یک برنامه تبلیغاتی ضمن معرفی خودش به عنوان ناجی اقتصاد آمریکا، ضعف و ناتوانی حریف و رقبا را به شکل خاص خودش به تصویر کشید. “جب بوش” را فردی بی حال، “مارکو روبیو” را روبیو کوچولو، “تد کروز” را کروز چاخان و دست آخر “هیلاری کلینتون” را کلاه بردار توصیف کرد.

این رفتارها و ادبیات به دور از عرف و منزلت دموکراسی است و مذموم است. اما مساله اساسی در اینجا است که متر و معیار در سنجش رفتار ترامپ ارزش های دموکراسی نیست.

توده های مردم و طبقات متوسط به پایین همواره خواهان فردی از جنس ملی گرایی و ضد دموکراسی است. به قول اندیشه ورزان نخبه گرا، سیاست محل عقل و منطق نیست و  ۷۰ درصد سیاست احساس و هیجان است.

دقیقا ترامپ از این بخش ۷۰ درصدی بیشترین استفاده و بهره گرفت و توانست بر مسند عالی ترین قدرت اجرایی در آمریکا بنشیند. مضاف بر اینکه بحران های اقتصادی باعث آسیب در طبقه به اصطلاح بورژوا در همه جهان شده و در آمریکا هم ترامپ به خوبی توانست حمایت بخش طبقه متوسط رو به پایین را جلب کند.

امروز هم درست است که ترامپ در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری آمریکا عرصه را به رقیب دموکراتش جو بایدن باخت؛ اما درصد آراء و میزان رای اش نشان می دهد که این فرد دارای پایگاه اجتماعی مهمی در جامعه آمریکا است. حدود ۷۰ میلیون آمریکایی به ترامپ رای دادند که در نوع خود قابل تحلیل و مطالعه است.

کارنامه ترامپ و انتخابات ۲۰۲۰

این موضوع در این جا قابل طرح است که ترامپ در دور اخیر به اندازه دور اول برای مردم آمریکا تازگی و جذابیت نداشت. اگر در دور اول بر همه چیز می کوبید و خودش را در جایگاه منتقد می نشاند؛ این بار باید پاسخگوی کارنامه اقتصادی و سیاسی اش می بود.

با اوج گیری بیماری کووید ۱۹ و مرگ و میر بالای ۲۰۰ هزار نفر، ضعف های مدیریتی ترامپ و تیم بهداشتی اش برای آمریکا عیان شد.

فاکتور دیگری که در سقوط ترامپ بسیار تعیین کننده بود؛ آمار بالای مشارکت در انتخابات سوم نوامبر آمریکا بود. اساسا این موضوع تا حدی به اجماع نخبگان و دانشمندان علم سیاست رسیده است که در شرایطی که مشارکت از مرز مشخصی بالا رود؛ احتمال پیروزی یک فرد لیبرال بسیار بیشتر از فرد محافظه کار است.

مشارکت پایین توده ها باعث پیروزی محافظه کاران و متقابلا مشارکت بالا زمینه ساز پیروزی لیبرال ها می شود.

از این منظر شکست ترامپ نه به خاطر رویگردانی و کاهش طرفدارانش در آمریکا بلکه به میدان آمدن بیشتر توده ها(مهاجران، سیاه پوستان) رقم خورد.

مشارکت در حدود ۷۰ درصدی در تاریخ نظام سیاسی آمریکا بی سابقه بود. در فضای دو قطبی بخشی از جامعه آمریکا که تمایلی به مشارکت نداشته اند به خاطر موضوع ترامپ انگیزه مند شده و با حضور حداکثری زمینه شکست ترامپ فراهم شد.