«شاد» همچنان گره بر ابرو دارد

ایران مامن : در ماه‌های اخیر پاندمی کرونا جهان را به سمت فعالیت‌های مجازی از جمله آموزش از راه دور سوق داده است؛ وضعیتی که پیش‌بینی می‌شود تا مدت‌ها پس از این نیز گریبانگیر مردمان کره‌ی خاکی باشد.

در ایران نیز لزوم ایجاد یک شبکه کارآمد مختص آموزش به خوبی احساس می‌شد؛ شبکه‌ای که بسیاری از کشورها سال‌ها پیش از این زیرساخت‌های لازم و اساسی سخت‌افزاری و نرم‌افزاری آن‌را به دقت کارشناسی و تدارک دیده بودند و حتی برخی کلاس‌ها و تکالیف را به این بخش محول کردند.

با ‌وجود این، تاسیس شبکه شاد با مخالفت‌ها و آسیب‌هایی همراه شد، چرا که به نظر می‌رسد زیرساخت‌های مهمی در تدارک آن نادیده انگاشته شدند؛ عواملی از قبیل پهنای باند ناکافی و مشکلات نرم‌افزاری که سبب شد دانش آموزان و معلمان با دشواری بتوانند عملیات ثبت نام را انجام دهند، ناکامی در نصب بر روی برخی گوشی‌ها و قطع‌ و وصل مداوم آن.

به گزارش ایران مامن اگرچه به‌مرور برخی از این مشکلات مرتفع شد اما موضوعی که همچنان نگران‌کننده است بخش سخت‌افزاری و عدم دسترسی بسیاری از دانش‌آموزان و حتی معلمان به گوشی یا تبلت مناسب است؛ امری که به بی‌عدالتی‌های آموزشی دامن خواهد زد.

تجربه حس ناکامی و محرومیت از تحصیل می‌تواند اثرات جبران‌ناپذیری بر گستره وسیعی از دانش‌آموزان محروم باقی بگذارد. احساس محرومیت، فقدان، عقب‌ماندگی، نادیده گرفته شدن و در حساب نیامدن که بی‌گمان تبعات جامعه‌شناختی و روانشناسی نامطلوبی خواهد داشت.

استفاده از گوشی والدین که ابزار شخصی ایشان تلقی می‌شود نیز نمی‌تواند امنیت اخلاقی و تمرکز مطلوب و ارتباط موثر معلم_شاگرد را فراهم آورد. پدر و مادری که فقط در ساعاتی خاص گوشی خود را در اختیار فرزند قرار می‌دهند؛ درحالی که درست آن است که «شاد» همراه دائمی دانش آموز در دریافت مطالب درسی و ارائه تکالیف باشد.

مسائل مربوط به امنیت شبکه و لو رفتن اطلاعات همکاران فرهنگی نیز جای تامل دارد. نباید توقع داشت همکار فرهنگی، تبلت یا گوشی شخصی‌اش را با حجم عظیمی از فیلم‌ها، عکس‌ها و مطالب آموزشی پر‌کند و با هزینه‌های شخصی تمام بار فرایند آموزشی را به دوش بکشد..

آموزش مجازی می‌تواند به عنوان یک فرآیند آموزشی مطلوب چه در شرایط بحرانی و چه در حالت عادی در کنار آموزش حضوری قرار گیرد.‌ کاهش آلودگی هوا و هزینه‌های آموزشی و نیز ارتباط موثرتر میان معلم_شاگرد از مزایای آموزش مجازی ا‌ست به شرط آنکه زیر‌ساخت‌های لازم تامین‌ شود؛ خاصه در سال تحصیلی پیش‌رو تامین تبلت‌های دانش آموزی و اینترنت رایگان به این منظور باید از اولویت‌های نظام آموزش و پرورش باشد.

اما مساله مهم دیگر تدارک فضای مجازی معتبر جهت آزمون‌سازی معلمان و برگزاری امتحانات مجازی‌ است؛ موضوعی که در شرایط فعلی سبب سردرگمی و پریشانی معلمان، دانش‌ آموزان و خانواده‌‌ی آن‌ها شده است. چطور امتحان بگیریم که تقلب صورت نگیرد؟ چطور بدون گرفتن آزمون نمره قبولی بدهیم؟ آیا برگزاری آزمون‌های حضوری در شرایط فعلی به صلاح و عملی معقول است؟ همه‌ی این پرسش‌ها و نگرانی‌های پیرامون آن اهمیت تدارک شبکه‌ای معتبر جهت سنجش دانش‌آموزان را گوشزد می‌کند. طراحی شبکه‌ای که پس از احراز هویت، دانش‌آموز بتواند به آن متصل شده، آزمون دهد و نمره‌ی معتبری دریافت کند؛ نباید کار دشواری باشد. اما قطعا بسیاری از آشفتگی‌ها و معضلاتی را که هم اکنون و در خردادماه سال ۹۹ با آن دست به گریبانیم برطرف خواهد کرد.‌

ایده‌ی یکپارچه‌سازی شبکه آموزش مجازی نه سخن تازه‌ای‌ است و نه ضرورت آن را می‌توان منکر شد. اما آنچه لازم است از آن بپرهیزیم تصمیمات کوتاه‌مدت و شتابزده سطحی است؛ تصمیماتی که بدون برنامه‌ریزی مناسب، تحقیق و پژوهش و تامین زیر‌ساخت‌ها شبیه شعله یک کبریت در تاریکی با شور و حرارت و سر و صدای بسیار می‌درخشند و خیلی زود خاموش می‌شوند و بر ناکامی‌های آموزش و پرورش خواهند افزود. لذا شبکه‌ی شاد نیز مانند بیمه طلایی، طرح رتبه‌بندی، صندوق ذخیره فرهنگیان اگر در جهت اصلاح مداوم و تلاش برای تامین نیازها حرکت نکند فقط سبب هدر رفت منابع و سرمایه‌ها و سرگردانی‌مان خواهند شد.

* نوشتارهای ستون مداد مشکی صرفا دربردارنده نظرات نویسنده است و به واسطه تنوع آرا و دیدگاه‌ها انتشار می‌یابد