زمین رایگان و برداشت ۲میلیارد دلاری برای وعده حیثیتی

با وجود توصیه برخی کارشناسان اقتصادی و چهره‌های سیاسی برای پس گرفتن وعده‌های مسکنی، به نظر نمی‌رسد دولت سیزدهم قصد چنین تصمیمی را داشته باشد.

روزنامه «شرق» به نقل از «محمد خوش چهره» اقتصاددان اصولگرا و نماینده پیشین مجلس درباره وعده ساخت سالانه یک میلیون مسکن توسط دولت سیزدهم نوشت: من همان موقع در جلسه‌ای به رئیس‌جمهور گفتم اینکه شما گفته‌اید، یک وعده و آمال شماست که دعا می‌کنم اتفاق بیفتد، اما تجربه و تخصص من نشان می‌دهد محال است این اتفاق رخ دهد.

«هم میهن» هم در گزارش اخیر خود تصریح داشته شعار رئیسی برای ساخت ۴ میلیون مسکن را پس بگیرید چون شدنی نیست؛ حتی اگر شدنی باشد باعث تورم شدید و کاهش کیفیت و فساد می‌شود.

با این حال، «ایرنا» از جلسه اقتصادی دولت در روز نهم مهرماه نوشت:  وزیر راه و شهرسازی در نشست رصد شرایط اقتصادی با حضور رئیس جمهور از حذف هزینه زمین برای ساخت پروژه‌های نهضت ملی مسکن با تدابیر دولت مردمی خبر داد. در این جلسه مهرداد بذرپاش بر ضرورت برنامه‌ریزی برای تأمین اقلام اساسی ساخت مسکن از جمله سیمان و فولاد تأکید کرد.

وزیر راه و شهرسازی همچنین از تحویل ۳۲ هزار قطعه زمین به مشمولان در چارچوب قانون جوانی جمعیت مصوب مجلس شورای اسلامی در سراسر کشور خبر داد و گفت: کشور را به کارگاه بزرگ تولید مسکن تبدیل می‌کنیم.

پیش از این و پنجم مهرماه هم رئیس سازمان برنامه و بودجه از اقدامات دولت برای برداشت دو میلیارد دلاری از صندوق توسعه ملی برای تأمین مالی انبوه‌سازی در حوزه مسکن‌ خبر داد و گفت که مقدمات این کار فراهم شده و جزئیات آن به زودی توسط وزیر راه‌وشهرسازی اعلام می‌شود.

با این حال، بسیاری از کارشناسان و رسانه‌ها اقداماتی از این دست را «مُسکن» عنوان می‌کنند. روزنامه شرق در گزارشی با عنوان «مَسکن بدون مُسکن» به نقل از «بیت الله ستاریان» استاد دانشگاه با اشاره به اینکه «۴۷ درصد درآمد خانوار را مسکن می بلعد» آورد: من فکر می کنم منظور دولت از شعار ساخت چهار میلیون مسکن این است که کاری می کنم بخش خصوصی بتواند در سال یک میلیون واحد بسازد. بنابراین اگر دولت می خواهد خود این کار را انجام دهد، یا معنی یک میلیون واحد را به درستی درک نکرده یا مسکن را نشناخته است. ما هم اکنون ۲۳ میلیون واحد مسکونی در کل کشور داریم که یک میلیون واحد حدود چهار درصد این مقدار می شود. شما برای این مقدار باید خدماتی مانند فضای آموزشی، تجاری، بهداشتی، امنیتی و… نیز تولید کنید.

«حسن محتشم» عضو هیئت‌مدیره انجمن انبوه‏‏‌سازان تهران در گفت‌وگو با‌ خبرنگار «رسالت» به تشریح راهکار تسهیل مالکیت برای مردم از طریق واگذاری زمین به متقاضیان پرداخته و در بررسی اثرات این امر در مقابله با رشد قیمتی بازار اجاره‌بهای مسکن عنوان کرده است: در وهله نخست باید بگوییم که مالکیت زمین به معنای کاهش قیمتی در بازار اجاره‌بها نیست به‌ویژه اگر زمین موردنظر به‌صورت مستقیم در اختیار متقاضیان قرار بگیرد. واگذاری زمین به مستأجران به معنای واگذاری زمین به فردی است که امکانات ساخت مسکن را ندارد و چه‌بسا در تأمین نقدینگی موردنیاز نیز دچار مشکل است.

به گفته محتشم، دولت باید زمین را در اختیار سازندگان حرفه‌ای و انبوه‌سازان قرار دهد و با بانک‌ها تعامل اجرایی‌ و عملی رقم بزند؛ بی‌شک تعامل اجرایی با سازندگان و بانک‌ها می‌تواند گامی مهم در راستای افزایش عرضه و ساماندهی بازار مسکن باشد. حدود دو سال از ساخت نهضت ملی مسکن می‌گذرد و به‌جای آنکه دو میلیون واحد ساخته شود، تنها چندین هزارواحد ساخته و با قرارداد همراه شده‌اند. متأسفانه به پایان رسیدن  این قراردادها نیز به سبب تورم شکل‌گرفته در این حوزه، دشوار است و به‌راحتی امکان‌پذیر نخواهد بود.

این کارشناس حوزه مسکن با بیان اینکه حل مشکلات بازار مسکن، نرخ اجاره‌بها را مدیریت خواهد کرد، می‌افزاید: بالارفتن تعداد واحدهای تولیدی به معنای افزایش عرضه خواهد بود و بر بازار مسکن اثرات بسیاری خواهد داشت. مادامی‌که بازار مسکن به تعادل برسد، بازار اجاره‌بها نیز کنترل خواهد شد.

داده نماهای زیر وضعیت بازار مسکن و اجاره بها در مناطق ۲ و ۵ تهران در شهریور ۱۴۰۲ را نشان می‌دهد.