رئیسی در روسیه و پوشش متن در حاشیه

سفر هفته گذشته رئیس جمهوری به روسیه که می‌توان آن را مهمترین دیدار خارجی «سیدابراهیم رئیسی» در راس دولت سیزدهم به حساب آورد، دو روز طول کشید اما هنوز نقد و نظرها درباره آن ادامه دارد.

هر چند «بی بی سی» تیتر زد «پوتین، رئیسی را لب چشمه برد و تشنه برگرداند» اما به گزارش روزنامه «ابتکار»، این سفر علاوه بر دستاوردهای اقتصادی و امنیتی برای ایران، روسیه و منطقه، دارای بازتاب گسترده در رسانه‌های جهان بود، طوری که «نیویورک تایمز» در خصوص آن نوشت: این دیدار نمایش ژئوپلتیکی و وحدت دو کشور در کرملین در یک برهه حساس برای واشنگتن و مخالفان این کشور بوده است. آیت الله رئیسی این سفر را با حضور در دانشگاه دولتی و مسجد جامع مسکو، دیدار با فعالان اقتصادی و تجار روس و ایرانیان مقیم روسیه به پایان رساند و در ساعات اولیه روز جمعه مسکو را به مقصد تهران ترک کرد.

جدا از موضوعات رایزنی روسای جمهوری ایران و روسیه، انعکاس تصاویری مانند نماز خواندن رئیسی واکنش‌هایی متعدد به دنبال داشت. «جمیله علم الهدی» همسر رئیس‌جمهوری اظهار داشت رسانه‌های خودجوش این حرکت‌ها را خوب تبیین کنند. امام جمعه کرج هم در خطبه‌های دیروز گفت احتمال این وجود دارد که رییس جمهور ما در کاخ سفید هم نماز بخواند زیرا این نمازی که در کاخ کرملین خوانده شد پیام های مهمی در پی داشت.

«علی مطهری» نایب رئیس سابق مجلس هم توئیت کرد: نماز خواندن آقای رئیسی در کرملین این پیام را دارد که دین و مذهب، مردنی نیست بلکه نیاز فطری بشر است. امروز در قلب سرزمینی که ۷۰ سال با خدا و دین مبارزه کردند و نام بردن از آن جرم بود نماز خوانده می‌شود.

غیر از نماز، نشستن پوتین و رئیسی دو طرف میز طویل، سفید رنگ و دور از هم، حواشی زیادی را به دنبال داشت و برخی با انتشار عکس‌هایی از دیدارهای پوتین با رهبران سایر کشورها کوشیدند این وضعیت را نشانه تلاش پوتین برای دست کم گرفتن رئیسی قلمداد کنند.

در مقابل، «فارس» با انتشار ویدیویی هفت دقیقه‌ای به تحلیل زبان بدن پوتین در دیدار با ریٔیسی پرداخت و نوشت: او در حین گفتگو با رئیسی دچار استرس بوده است، به همین دلیل کراوات خود را دو بار منظم کرده و حتی پایش را تکان می‌داد.

در مطبوعات امروز گزارش‌ها درباره سفر رئیسی پرتعداد بود. «اعتماد» در گزارشی با عنوان «سفر به روسیه روی خط کاربران» آورد: کاربران توییتر هرکدام با اشاره به بخشی از اخبار این سفر تلاش می‌کردند در خصوص آن به بحث و تبادل نظر بپردازند. اقامه نماز توسط رییسی در کاخ کرملین، جویدن آدامس توسط پوتین در نشست دوجانبه، عدم انتشار تصویری از قراردادهای اقتصادی میان دو کشور، استقبال از رییسی توسط وزیر انرژی روسیه و… بخشی از مهم‌ترین محتوایی بود که روز گذشته در توییتر فارسی با موضوع سفر رییسی به مسکو منعکس شد.

همزمان با این اظهارنظرها، حامیان دولت و چهره‌های اصولگرا با استفاده از هشتگ‌هایی‌چون#دولت_قوی،#رییس_جمهورانقلابی، #رییسی و… تلاش می‌کردند تا دستاوردهای سفر رییسی به روسیه را برجسته‌تر کنند. در نقطه مقابل، اما برخی دیگر از تحلیلگران و منتقدان دولت با استفاده از هشتک‌هایی چون #فاصله_۵متری، #قرارداداقتصادی، #پرچم ایران و… به دنبال واکاوی برخی رفتارهای طرف روسی در مواجهه با رییس‌جمهوری ایران بودند. یکی از مهم‌ترین مواردی که در توییتر بازتاب‌های فراوانی پیدا کرد، اظهاراتی بود که پوتین در خصوص حضور ایران در سازمان همکاری‌های منطقه‌ای شانگهای به عنوان عضو ناظر داشت. کاربران با اشاره به اینکه، دولت پیش از این مانور زیادی در خصوص عضویت دایم ایران در پیمان شانگهای داشته، خواستار شفاف‌سازی موضوع از سوی نهادهای مسوول بودند.

اصلاح‌طلبان و سفر رئیسی به روسیه

به گزارش «اعتماد» چراغ نخست اظهارنظرهای تحلیلی در خصوص حاشیه‌های سفر ابراهیم رییسی به روسیه را محمد علی ابطحی فعال سیاسی اصلاح‌طلب و رییس دفتر سید محمد خاتمی روشن کرد. ابطحی با اشاره به حمایت‌ها و انتقاداتی که در خصوص نماز خواندن رییس‌جمهوری در سفر به کرملین صورت می‌گیرد، این موضوع را فاقد اهمیت برشمرد و آن را به عنوان یک حرکت عادی یک فرد مسلمان ارزیابی کرد که در هر وضعیتی باید نسبت به ادای فرایض روزانه خود اقدام کند. ابطحی با اشاره به حاشیه‌های نماز رییسی در کرملین نوشت: «عکس آقای رییسی در حال نماز خواندن در کرملین چیش مهمه؟ اقامتگاه روسا، داخل کاخ کرملین است وجوب نماز هم در مسکو ساقط نمی‌شود. مگه کسی توقع داشته آقای رییسی عزیز نماز نخواند؟ امان از تملق.» اظهارات ابطحی در شرایطی رسانه‌ای شد که برخی از همراهان رییس‌جمهوری، این حرکت را یک حرکت معنوی و بسیار تاریخی ارزیابی کرده بودند.

چهره اصلاح‌طلب دیگری که در خصوص ابعاد این سفر به اظهارنظر پرداخت، جواد امام فعال سیاسی اصلاح‌طلب است که با انتشار توییتی برخی رفتارهای طرف روسی با رییس‌جمهوری کشور قدرتمند و ریشه‌داری مانند ایران را نا‌مناسب ارزیابی کرد و نوشت: « استقبال از رییس‌جمهور کشورمان در فرودگاه توسط وزیر انرژی روسیه باعث افتخار است!؟ عدم وجود پرچم ایران در مراسم استقبال و مذاکره و فاصله پنج متری بین روسای جمهور به چه معناست؟ قرار بود قرارداداقتصادی بین دوطرف منعقد شود چرا هیچ سند و تصویری از آن منتشر نگردید‌؟» این شکل از توییت‌ها در فضای مجازی به کرات دیده می‌شد، بسیاری از کاربران با مقایسه تطبیقی رفتار پوتین با روحانی در روسیه، به نقد برخی رفتارهای طرف روسی با رییس جمهوری ایران پرداختند.سایر چهره‌های اصلاح‌طلب و فعالان رسانه‌ای نیز هرکد‌ام با انتشار توییت‌هایی، ابعاد گوناگون این سفر را بررسی کردند.

نگاه حامیان دولت به سفر دوروزه

در ادامه این گزارش می‌خوانیم: چهره‌های حامی دولت نیز تلاش می‌کردند، دستاوردهای این سفر را فارغ از مسائل جناحی و سیاسی تحلیل کرده و آن را سفری در راستای منافع ملی ارزیابی کنند. علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی در توئیتی این سفر را زمینه‌ساز شکل‌گیری تجربیات موفق جدیدی عنوان کرد.در توئیت علی شمخانی آمده است: مشارکت ایران با روسیه در موضوعات مهم منطقه‌ای و بین‌المللی، سیاست یکجانبه‌‌گرایی امریکا را با افول مواجه ساخت. همکاری‌های اقتصادی بلندمدت می‌تواند زمینه شکل‌گیری تجربیات موفق جدیدی باشد.

بعد از شمخانی نوبت به معاون اول رییس‌جمهوری رسید که در خصوص ابعاد گوناگون سفر رییسی به روسیه صحبت کند. مخبر با اشاره به سفر رییس‌جمهور به روسیه اظهار داشت: سفر آیت‌الله رییسی به کشور روسیه دارای اهمیت خیلی زیادی است و روی هم رفته باید بگوییم که در حال حاضر یک تحول اساسی در مناسبات بین‌المللی در این دولت اتفاق افتاد و البته سفر رییس‌جمهور به روسیه هم یکی از ابعاد تحول اساسی دولت در حوزه روابط بین‌الملل است.او با اشاره به درخواست‌های متعدد برای سفر مسوولان ایرانی به سایر کشورها، ادامه داد: «در حال حاضر مناسبات با همسایگان بسیار خوب پیش می‌رود.»

از میان چهره‌های اصولگرا در مجلس نیز مالک شریعتی نیاسری نماینده مردم تهران و یکی از چهره‌های نزدیک به زاکانی از زاویه متفاوتی به سفر رییسی پرداخت و با انتشار توییتی نوشت: « به نظرم یکی از مهم‌ترین بخش‌های سفر رییس‌جمهور به روسیه، پیگیری تلفنی آقای رییسی از مسکو بابت اوضاع سیل‌زدگان جنوب کرمان بود.»شریعتی با انتشار این توییت دو‌پهلو تلاش می‌کرد تا به زعم خود انتقادی از نحوه فعالیت‌های دولت قبل در مواجهه با موضوعات گوناگون داشته باشد.

به گزارش ایران مامن، تصویر دیگری که به طور ویژه مورد توجه رسانه‌ها و طرفداران دولت قرار گرفت ورود رئیس جمهوری به مجلس دوما و تشویق ممتد نمایندگان و استقبالی بود که در پارلمان روسیه از وی به عمل آمد.