حواس‌پرتی از سرطان خاموش

در سالی که آغاز شده مثل سال قبل حواس‌ها متوجه اوضاع تورم، نرخ دلار، سرنوشت توافق هسته‌ای، اوضاع سیاسی و نتیجه اعتراضات و … است و در دورهمی‌های خانوادگی و دوستانه ایام نوروز بیش از هر چیز نقل این مسائل است.

آن چه در ذهن ما مساله است و درباره آن تبادل نظر می‌کنیم غالبا از اولویتی که باید، به دور است؛ بحرانی که هر از چندگاه گوشه‌ای از آن در اظهارنظر یک کارشناس یا مقام مسئول بیرون می‌زند.

به گزارش ایران مامن، چند روز قبل از سال نو بود که سرپرست اداره کل محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران از فرونشست زمین به عنوان زلزله خاموش یا سرطان زمین یاد کرد و گفت: بر اساس آمار در جنوب، مرکز و دشت‌های غرب و جنوب غرب استان تهران شاهد بیشترین فرونشست زمین هستیم. البته بعد از این هشدار که بسیاری از آن به عنوان «رکورد فرونشست جهان در پایتخت ایران» یاد کردند،  رییس سازمان نقشه‌برداری کشور با بیان اینکه برخلاف اخبار منتشره، تهران رکورددار بیشترین میزان فرونشست در کشور نیست، گفت: استان کرمان با ۴۰ سانتی متر فرونشست در سال از این حیث رکورد دار است.

با این حال، عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات راه و شهرسازی تایید کرده نزدیک به ۴۹ درصد جمعیت کل کشور در معرض فرونشست زمین هستند و بیشترین خطر فرونشست متوجه تهران، خراسان رضوی و اصفهان است.

در روزهای گذشته هم که رسانه‌ها مکررا از ورود سامانه‌های بارشی به مناطق مختلف کشور خبر می‌دادند و بارندگی‌های قابل‌توجهی را هم شاهد بودیم، رئیس سازمان مدیریت بحران کشور در سفر به مازندران از خشکسالی در کشور و به طور خاص این استان سخن گفت و اظهار داشت: با تغییرات شدید آب و هوایی و اقلیمی در مازندران روبرو هستیم و اگر توجه ویژه ای به منطقه نشود، در ۱۵ سال آینده شاهد بیابانی شدن مازندران خواهیم بود.

آنچه کارشناسان و فعالان زیست محیطی بر آن اتفاق نظر دارند اینکه بارندگی‌ها علاج کارِ بحران‌هایی مانند فرونشست و خشکسالی و … نخواهد بود و شاید از همین رو است که «سیدابراهیم رئیسی» در آخرین روزهای سال گذشته دستور کاشت یک میلیون اصله درخت را طی چهار سال صادر کرد.

علاوه بر واقعیات مربوط به فرونشست و خشکسالی، آلودگی هوا معضلی بود که پارسال به شکلی بی‌سابقه باعث تعطیلی مدارس شد. بر فهرست بحران‌های زیست‌محیطی باید گسترش ریزگردها، خشکیدن تالاب‌ها و دریاچه‌ها مانند دریاچه ارومیه، کاهش میزان ورودی آب رودخانه‌ها از سوی همسایگان شرقی و غربی و … را اضافه کرد؛ بحران‌هایی که دور نیست در هم‌تنیدگی آن‌ها باعث شود برخی نقاط کشور از جمعیت تخلیه و درگیر بحران‌های اقتصادی، اجتماعی و نیز امنیتی شود.

بر اساس لایحه بودجه ۱۴۰۲ سهم سازمان حفاظت محیط زیست از کل بودجه رقم ۳ هزار و ۷۱۳ میلیارد تومان است یعنی سهم  محیط زیست حدود ۰.۲ درصد از بودجه کل کشور است؛ حال آن که در کشورهایی با یک دهم معضلات ما سهم محیط زیست‌شان در بودجه عمومی یک درصد یعنی پنج برابر ایران است.

هر چند گشایش گره مسائل زیست‌محیطی تنها با منابع مالی میسر نیست اما اختصاص بودجه شاخصی از میزان توجه به یک مساله است و زمانی که سازمانی مانند صداوسیما دو برابر سازمان حفاظت محیط زیست بودجه می‌گیرد این یعنی حواس ما به جای زمین زیر پا و آسمان بالای سرمان و آبی که می‌نوشیم و هوایی که تنفس می‌کنیم، جای دیگری پرت است.