نامعادله سه مجهولی کنکور، معدل و اعصاب خانواده‌ها

مساله حذف کنکور ضرورتی است که سال‌ها است مطرح است اما واقعیت امر نشان می‌دهد، مسائلی با درجه پیچیدگی کمتر مانند تأثیر معدل در کنکور، محل اختلافاتی حل‌نشدنی شده و گویا قرار نیست گره آن به این زودی‌ها باز شود. این در حالی است که وزارتخانه‌های دولتی صراحتا نظرشان را در خصوص اختلافاتشان با نهادی مانند شورای عالی انقلاب فرهنگی به عنوان دستگاه تصمیم‌گیرنده درباره آینده تحصیلی دانش‌آموزان اعلام داشته‌اند.

البته برخی می‌گویند بین سیاست اعلانی و اعمالی نهادهایی مانند آموزش عالی و آموزش و پرورش باید تفاوت قائل شد و برای درک مسائل این حوزه باید به منافع کلانی که بخش مهمی از آن عیان نیست توجه داشت.

مرتبط:

سرنخ کنکور لعنتی به کجا می‌رسد؟

چرا نمی‌توانند کنکور را بردارند؟

در یکی از تازه‌ترین موضع‌گیری‌ها درباره کنکور و مقاطع تحصیلی دخیل در نتیجه آن، «علیرضا کاظمی» وزیر آموزش و پرورش گفته «نظر این وزارتخانه بر حذف تأثیر قطعی معدل در پایه‌های دهم و یازدهم بود که متأسفانه در شورای عالی انقلاب فرهنگی موضع و نظرآموزش و پرورش مطرح نشد.»

«حسین سیمایی صراف» وزیر علوم هم پس از جلسه خبرساز شورای عالی انقلاب فرهنگی در دوم بهمن‌ماه در صفحه مجازی‌اش توضیح داد: «نظر کارشناسی و شخصی من، نظر کارشناسی و تخصصی سازمان و تأثیر مثبت سال دوازدهم است. اما همان‌طور که مطلعید، من یک رأی بیشتر ندارم و برای شما روزگار بهتری را آرزو می‌کنم»

دولت می‌گوید فقط باید تأثیر مثبت معدل سال آخر در کنکور اعمال شود. شورا می‌گوید هم مثبت و هم منفی. به‌نظر در اینجا حرف دولت منطقی‌تر است. چرا اگر یک دانش‌آموز در سال دهم یا یازدهم معدل خوبی نداشته ولی در سال دوازدهم جبران کرده، باید تاوان آن سال ضعیف را هم بدهد؟ خدا هم گناهان گذشته را با حسنات آینده می‌بخشد! فرض کنیم که دانش‌آموزی در سال دهم یا یازدهم به‌خاطر مرگ یکی از والدین یا حادثه‌ای دیگر افت تحصیلی پیدا کرد، اما در سال آخر توانست خودش را برساند و جبران کند. ماهیت علم اقتضا می‌کند که این جبران را شامل جبران گذشته هم بدانیم. چرا باید چنین دانش‌آموزی شاهد تأثیر منفی معدل خود در کنکور هم باشد؟

مساله دیگر در این چالش تأثیر یک یا دو یا سه سال آخر است. هرچند از مباحثات شورای عالی انقلاب فرهنگی بی‌خبریم ولی اظهارات بیرون شورا نشان می‌دهد آنجا خیلی خبری نیست. مثلاً وزیر علوم می‌گوید نظر ما فلان مطلب است ولی دبیر شورا می‌گوید آقای وزیر در شورا ساکت بود و حرفی نزد! یکی از دلایلی که برخی به سمت اعمال تأثیر معدل رفتند، کاستن از تأثیر هیولای کنکور بود. اما حالا هیولای دیگری ساخته‌اند به اسم معدل. مؤسسه‌های کنکور هم حالا دوبله می‌خورند، هم کلاس کنکورشان برقرار است و هم کلاس ارتقای معدل سال آخر. مسئله صحت برگزاری آزمون‌های نهایی و تصحیح آزمون‌ها و نمره‌دادن به سؤالات تشریحی و … نیز بحث دیگری است.

عجیب اینکه هر سال اعلام می‌شود بسیاری از رشته‌های کنکور ظرفیت‌شان در دانشگاه خالی مانده است. در آزمون دستیاری پزشکی هم مثلاً رشته جراحی پلاستیک پر می‌شود که معلوم است برای چه! ولی رشته‌های حساس دیگر که سختی کار پزشک در آنها زیاد و درآمد شاید با دشواری به دست بیاید، ظرفیت پر نمی‌شود. یعنی این همه رقابت و چالش در رشته‌های فنی برای یکی دو رشته است، در گذشته، برق و حالا کامپیوتر. در رشته تجربی برای پزشکی و بعد دندانپزشکی است و در رشته انسانی برای حقوق و شاید روان‌شناسی. نه کسی فلسفه می‌خواند و نه علوم سیاسی. سیاست که همه اهل فن و استراتژیست‌اند، از داخل تاکسی تا هرجای دیگر؛ و فلسفه نیز که ارزشمندترین رشته در دانشگاه‌های علوم انسانی جهان است، در ایران، چون پول توش نیست، یعنی هیچ! فاجعه اینکه اگر شما از دانشجویان رشته‌ها بپرسید چگونه و با چه شناختی رشته خود را انتخاب کرده‌اند، پاسخ‌ها مأیوس‌کننده است.

اکنون چالش شورای عالی انقلاب فرهنگی که بسیاری از اعضای آن مشاغل و دغدغه‌های دیگری هم دارند و نمی‌توانند خود را برخط کنند یا مطالعه کافی در امور و بحث‌ها داشته باشند، با دولت که گاهی کاملاً سلیقه‌ای و براساس فهمی که از اطرافیان دارند، نظر می‌دهند، به سمت‌وسوی درست قضیه نیست و برای همین سلیقه‌های دولت‌ها یا اعضای شورای عالی تا این حد متفاوت است. بحث اگر کارشناسی باشد، نتایج به یکدیگر نزدیک می‌شود. اما اگر سلیقه‌ها حاکم شود، نتایج افتراق زیادتری پیدا خواهد کرد. اعصاب و روان دانش آموزان و خانواده‌ها این‌گونه درگیر سلایق آقایان شده است و بعد فریاد می‌زنند که مسئله مهاجرت به قشر دانش‌آموز هم رسیده است. این چیزی نیست مگر نتیجه همین سیاست‌های بسیار متغیر و ناتوان از حل مسائل و اینک مسئله معادله معدل!