ساکنان سیاره «زومر»؛ بومی دیجیتال، درس‌نخوان، کم‌حواس و …

اظهارات اخیر «عزت‌الله ضرغامی» وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در دانشگاه شریف در خصوص دهه هشتادی‌ها از واقعیتی غیرقابل انکار و کاملا عینی پرده برمی‌دارد؛ اینکه ما دهه هشتادی‌ها یا همان «نسل زد» را نمی‌شناسیم.

به گفته ضرغامی، می‌گویند با دهه هشتادی‌ها نمی‌شود مفاهمه کرد، این مربوط به همه نیست، در مورد خیلی‌هایی که در این اغتشاشات دستگیر شدند با بازجوی اصلی آن‌ها صحبت کردم، آن فرد گفت من یک عمر بازجویی کردم از آدم‌های درشت سیاسی بازجویی کردم و این چند روز چند صد نفر از افراد بازجویی را کردم و این سخت‌ترین بازجویی من بود، زیرا نه من می‌فهمم آن‌ها چه می‌گویند و نه آن‌ها می‌فهمند من چه می‌گویم.

گرچه فکر می‌کنیم جوانان دهه هشتادی عجیب و غریب هستند، ولی به باور ناظران این نگاه از عدم شناخت ما می‌آید. نسل‌شناسان می‌گویند ما سال‌ها هویت دهه هشتادی‌ها را به رسمیت نشناخته‌ایم و این مساله به جدایی و شکاف نسلی در جامعه منجر شده است، با این حال هنوز هم دیر نیست و می‌توانیم جبران کنیم. این در حالی است که کارشناسانی هستند که به ما در شناخت «زومرها» کمک کنند.

«سیدعلی موسوی» پژوهشگر و مترجم در حوزه سواد رسانه در گفت و گو با ایرنا ویژگی‌های مهمی را برای این نسل برشمرده است. به گفته موسوی، این نسل را باید نسل بومیان دیجیتال بنامیم، چرا که در دنیای دیجیتال و در فضای گسترش شبکه‌های اجتماعی رشد پیدا کرده‌اند و متناسب با این فضا هویت یافته‌اند، بنابراین به ارتباطات مجازی و رسانه‌های دیجیتال علاقه شدیدی دارند.

به گفته موسوی این نسل به شدت علاقه‌مند و پیگیر سلبریتی است. به دلیل ارتباطات گسترده، شهروندی جهانی محسوب می‌شود که محصور کردن فکر و نگاه او غیرممکن است. این نسل  در خانواده دارای حق رای  و از کودکی دارای حریم خصوصی بسیار بزرگ و  از بالاترین مراقبت خانوادگی برخوردار است. هویتی سیال دارد. ازارتباطات بالا برخوردار است و نسبت به گروه‌سازیِ سریع توانمندی دارد.

این نسل، همچنین در برابر سلطه‌پذیری تحمل کمی دارد و بیشتر دنبال استقلال است. کمتر به درس‌خواندن و بیشتر به اقتصاد دیجیتالی و بحث‌های استارتاپی علاقه‌مند است. به آزادی شخصی و فردگرایی متعهد است. خودسانسوری بسیار کمی دارد و بیان آزادانه احساسات از ویژگی‌های او است.

دهه هشتادی، طرفدار نوآوری و گفت‌وگوی آزاد است . به مذاکره و گفت‌وگو برای بهبود وضعیت باور دارد. واقع‌بین است و درک واقعیت برایش ارزش تلقی می‌شود.

نسل به رغم توانمندی‌های بالا، به‌دلیل احاطه شدن در شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌ها، با اضافه‌بار اطلاعاتی مواجه بوده و از همین رو تمرکز خوبی ندارند. با این حال، نسلی تاثیرگذارند و اگر کنار هم قرار بگیرند می‌توانند حرکت‌های تاثیرگذاری انجام دهند، چون روی فناوری و ابزارهای تکنولوژیک تسلط داشته و روابط اجتماعی خود را بر پایه فناوری‌های نوین می‌سازند. همین مساله سبب شده با نسل قبلی خود شکاف پیدا کنند.

از نگاه ناظران اغلب مشکل ما با نسل زد، از عدم شناخت ما از این نسل حاصل می‌شود. بنابراین اولین گام این است که نسل زد، ویژگی‌ها، توانمندی‌ها و نقاط ضعفشان را بشناسیم تا بتوانیم با آن تعامل کنیم.

حوزه جامعه‌شناسی ما روی نسل زِد کاری انجام نداده و پژوهش‌های عمیق در این حوزه انجام نشده است. شناسایی ویژگی‌ها و خصوصیات هویتی و رفتاری نسل زِد گامی موثر در مسیر تعامل با آنها است. سیاستگذاری و برنامه‌ریزی برای این نسل، جز از طریق شناخت دقیق آنها ممکن نیست