با این آلودگی هوا چه کنیم؟ فقط تعطیلی مدارس؟

تعطیلی مدارس که این روزها آموزش مجازی خوانده می‌شود، گویا ساده‌ترین و دم دستی‌ترین نسخه‌ای است که برای مدیریت خفقان هوایی و جولان آلودگی آن هم برای محصلان شهرهای بزرگ می‌پیچند؛ مساله‌ای که علاوه بر کارشناسان و دست‌اندرکاران امر آموزش، صدای دولتی‌ها را هم درآورده است.

فراتر از اظهار ناخرسندی وزیر آموزش و پرورش از تعطیلی گاه و بیگاه مدارس، رئیس‌جمهوری پایان آذرماه در جلسه هیات دولت گفت: هر وقت هوا آلوده می شود تعطیلی مدارس اولین گزینه مسئولان است. ضروری است شیوه‌هایی در کاهش مؤثر آلودگی هوا دنبال شود که در عین حال باعث آسیب به روند آموزش مدارس نشود.

آموزش مجازی مشکل تعطیلی مدارس را حل نمی‌کند

دکتر «کوثر شیخ نجدی» کارشناس مسایل آموزشی در گفت‌وگو با ایرنا در مورد کاستی‌های آموزش مجازی می‌گوید: فرایندهای یاددهی و یادگیری بر اثر تعطیلات مکرر با بی‌نظمی و آشفتگی مواجه شده است. احتمال فراموشی و دلسردی دانش آموزان بر اثر دوری از جو مدرسه زیاد است و تاخیر در به اتمام رسانیدن مباحث درسی نیز اجتناب‌ناپذیر می‌نماید.

وی می‌افزاید: راه حل وزارت آموزش و پرورش، برای جبران کاستی‌های آموزشی به کارگیری آموزش مجازی است که به دو دلیل ناکارآمد است؛ اول به دلیل بحث فیلترینگ، امکان ارسال محتواهای آموزشی در اکثر قریب به اتفاق برنامه‌های متداول، با اختلال فراوان همراه است. دوم اینکه معلمان و مدرسان برای آموزش مجازی، لازم است طرح درس‌های جداگانه و محتواهای مجازی متناسبی را از قبل تدارک دیده باشند که با اعلام‌های ناگهانی و غیرقابل‌پیش‌بینی تعطیلی‌ها امکانپذیر نیست.

«حمیلا بخشی» روانشناس در این میان، مساله نگهداری از دانش‌آموزان را مورد توجه قرار داده و ضمن اشاره به تبعات روانی تعطیلی‌ها به ایرنا می‌گوید: والدین در مورد نگهداری از فرزندشان برای روزهای تعطیل نگرانی‌های بسیاری دارند. به همراه بردن کودکان به محیط کار آن هم برای روزهای متوالی موجب ناامنی روانی برای کودکان می‌شود. نگاه‌های مدیران، توجه خارج از عرف همکاران، ورود به بحث تربیتی مادران و … در این فضا ناگزیر است.

به گفته بخشی نگهداری از کودک دبستانی حتی از سوی اقوام درجه یک هم خانواده‌ها را با مسائل تازه و چالش‌هایی به ویژه در حوزه سبک‌های تربیتی متفاوت مواجه می‌کند. همچنین سپردن کودک به دوست و آشنا برای خود کودک و هم برای خانواده‌ها آسیب و ناامنی روانی به دنبال خواهد داشت.

از زاویه‌ای دیگر «روح‌الله محسن رهاوردنژاد» کارشناس حوزه تعلیم و تربیت در خصوص پیامدهای آموزش مجازی به عنوان پیامد تعطیلی مدارس در مصاحبه با «آرمان امروز» اظهار می‌دارد: دانش‌آموزان در دوره متوسطه وارد سن بلوغ می‌شوند و نیازمند اطلاعاتی برای بلوغ جسمی و جنسی هستند، از طرفی فضای مجازی اطلاعات فیلترنشده‌ای دارد که توجه به تربیت جنسی و جنسیتی را دچار چالش می‌کند بنابراین دانش‌آموزان بدون مهارت سواد رسانه‌ای نباید وارد فضای مجازی شوند.

با این اوضاع آلودگی برای مدارس چه نسخه‌ای می‌شود پیچید؟

به گزارش ایران مامن، طی روزهای ۵ تا ۹ دسامبر سال ۱۹۵۲، آلودگی هوا در شهر لندن به حدی افزایش یافت که مه دود غلیظی تمام شهر را فرا گرفت و نهایتا به مرگ دوازده هزار نفر منجر شد. از این رخداد به عنوان یکی از بزرگ‌ترین فاجعه‌های زیست‌محیطی و بدترین فاجعه‌ی مرتبط با آلودگی هوا در بریتانیا یاد می‌شود. به هر حال فشار افکار عمومی موجب شد تا مجلس بریتانیا، «مصوبه هوای پاک» را تصویب کند. ظاهرا بشر عادت دارد مساله‌ی آلودگی هوا و خطرات ناشی از آن را تا پس از وقوع چنین فجایعی جدی نگیرد.

تحقیقات نشان می‌دهند آلودگی هوای تهران دست کمی از مه دود لندن ندارد. هوای تهران کلکسیونی از انواع مواد سرطانزا است. میزان «بنزن» تا چهل درصد بیش از حد مجاز است که به عنوان عامل سرطان خون – خصوصا در اطفال- شناخته می‌شود. آزبست‌ ناشی از لنت ترمزها، اوزون تروپوسفری و اکسیدهای اسیدی هم دست اند کار سرطان‌های ریه و سکته های قلبی هستند.

قاعدتا هیچ یک از ما نمی پذیرد که فرزندش در شرایطی از خانه خارج شود که آلودگی هوا سمیتی معادل کشیدن هفت نخ سیگار دارد.

راهکار برطرف ساختن این هوای مسموم را به عهده کارشناسان می گذاریم اما در بحث تعطیلی مدارس، حتما می توان هوشمندانه تر رفتار کرد. یک راه این است که با بررسی داده های هواشناسی و به کارگیری الگوهای آماری، محدوده ی زمانی مشخصی را تعیین کرد که هر ساله در آن، پدیده هایی نظیر مه دود فتو شیمیایی و آلودگی هوا به اوج می‌رسد. چنانچه در برخی کشورها با پیش بینی شرایط فصلی و بررسی های علمی، ایامی را به عنوان «تعطیلات زمستانی» در نظر می‌گیرند. این ایام می‌تواند شناور و در شهرهای مختلف، متناسب با شرایط و الگوهای آب و هوایی، متفاوت باشد.

به گفته شیخ نجدی، در صورت وجود چنین تعطیلاتی، کارشناسان آموزشی می توانند برنامه‌های دقیق و منظمی برای این دوره در نظر بگیرند. برنامه هایی که مشخص کند، آموزش مجازی در چه حد و با چه مکانیسمی دنبال شود. یا اینکه به طور کلی مدارس و دانشگاه ها تعطیل شوند و طول سال تحصیلی اندکی تغییر کند. حتی ممکن است بررسی کنند که آیا اختصاص این ایام به برگزاری آزمون های پایان ترم تا چه حد مضرات ناشی از آلودگی هوا را مدیریت خواهد کرد.

به هر حال بریتانیا راهی شصت ساله در مبارزه با آلودگی هوا و کنترل کیفیت آن را پیمود. سوزاندن ذغال سنگ را محدود کرد و بر فرایندهای منجر به آلودگی جرایم سنگین وضع کرد. چراکه هزینه های درمانی ناشی از آلودگی هوا بسیار سنگین تر و زیانبارتر از هزینه های کنترل آلودگی است.