خواب سنگین جمعیت‌سازها

با وجود اصرار مقام‌های کشوری و اکنون لشکری بر فرزندآوری، شاخص‌های جمعیتی و جمعیت‌ساز وضعیت مناسبی ندارد.

همایش ملی جوانی جمعیت جایی بود که فرماندهان ارشد سپاه روز شنبه نوزدهم خردادماه درباره تبعات پیر شدن جمعیت و افزایش ناباروری هشدار دادند. به گفته فرمانده سپاه پاسداران «اگر نرخ رشد جمعیت تصاعدی نشود جامعه پیر می‌شود، جامعه پیر محکوم به فناست.»

در همین ارتباط، رسانه‌ها هر از چند گاه آماری نگران‌کننده در حوزه جمعیتی منتشر می‌سازند. به تازگی «سینا کلهر» سخنگوی وزارت ورزش و جوانان درباره آمار ازدواج اعلام داشته « ۵۰۰ هزار واقعه ازدواج طی سال گذشته ثبت شده که در واقع ازدواج یک میلیون نفر است. همچنین ۷۴ درصد ازدواج‌ها ۱۸ تا ۳۵ سال بوده است.» در این شرایط و طبق آمار، سمنان، بوشهر، البرز، تهران و قم وضعیت قرمز و نارنجی (بحرانی) ازدواج را طی سال گذشته داشته و بیشترین نرخ ازدواج در کهگیلویه و بویراحمد، چهارمحال بختیاری و خراسان شمالی بوده است.

بسیاری دلیل اصلی رویگردانی جوانان از ازدواج و فرزندآوری را مشکلات اقتصادی می‌دانند. طی سال‌های اخیر یکی از اصلی‌ترین پیش‌نیازهای تشکیل زندگی یعنی تهیه مسکن از دسترس میلیون‌ها نفر خارج شده است.

مرتبط:

ایران برای فرار از تله جمعیتی راه ژاپن را می‌رود یا روسیه؟

سراشیبی جمعیت

کالبدشکافی قانونی که می‌خواهد «جمعیت» به بار آورد

جمعیت نالان برای فرزندآوری نان می‌خواهند

حدود یک ماه پیش روزنامه «دنیای اقتصاد» گزارش داد اگر ملاک سرشماری خانه‌ندارها را «احراز شرایط افراد ثبت‌نام کننده در سامانه مسکن ملی» در نظر بگیریم، در این صورت ۵ میلیون خانوار در شهرهای کشور در حال حاضر فاقد مسکن هستند.

همزمان، «هم میهن» با استناد به محاسبات مرکز پژوهش‌های مجلس نوشت: بررسی‌ها نشان می‌دهند که خط فقر در سال‌های ۱۴۰۰ به بعد با افزایش بیشتری نسبت به انتهای دهه ۹۰ مواجه شده، بطوری که دامنه آن نیز غیرفقرا یعنی طبقه متوسط را نیز در برگرفته است. داده‌ها نشان می‌دهند که نرخ خط فقر درسال ۱۴۰۲ نسبت به سال ۱۴۰۱ با رشد بیش از ۶۸ درصدی مواجه شده و تأمین درآمد برای طبقه متوسط و کارگر را سخت کرده است.

با این حال، از سال ۱۴۰۰ قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت تغییر روند موجود را با اتکا به بودجه دولتی و از طریق مشوق‌های مختلف دنبال می‌کند. به نوشته روزنامه «اعتماد» طبق مصوبه مجلس برای اجرای قانون جوانی جمعیت، ۴۲ هزار میلیارد تومان، در بودجه ۱۴۰۳ درنظر گرفته شده است.

با این حال و به نوشته تحلیلگر این روزنامه، بودجه فوق‌العاده زیادی را صرف فرزندآوری کردند و مقررات سفت و سختی نیز برای آن گذاشتند و خواستند با افزایش ازدواج ماجرا را حل کنند، ولی نتیجه عکس داد و ازدواج در همین دو سال اجرای این طرح حدود ۱۷ درصد کاهش یافته است.

مهم‌ترین انتقادی که متوجه قوانین و تخصیص بودجه‌های اینچنینی است غیرهدفمند بودن آن است. مشوق‌هایی مانند افزایش امتیاز در لاتاری خودرویی، نیم‌بها شدن هزینه حمل و نقل و بلیت سینما و … برای والدین، از دید بسیاری از کارشناسان نمی‌تواند نتیجه‌ای برای ترغیب به بچه‌دار شدن داشته باشد.

این در حالی است که بسیاری از زوج‌های نابارور که در تلاش برای فرزنددار شدن هستند به خاطر فراهم نبودن پشتوانه لازم در نظام سلامت از فرزندآوری بازمی‌مانند.

بعد از پیمایش ملی که در سال ۹۸ در کل کشور انجام شد، مشخص شد که شیوع ناباروری کلی در زوج‌های ایرانی ۲۰.۳ درصد است یعنی حدود ۳ میلیون و ۲۶۰ هزار زوج نابارور در کشور وجود دارد که این آمار، بالاتر از میانگین جهانی است.

به گزارش ایران مامن، با وجود موانع فرهنگی و اقتصادی که پیش روی ازدواج و فرزندآوری وجود دارد، راهبردهای سیاستگذاران همچنان در فضای دهه‌های گذشته و با گسست از واقعیات امروز در جریان است.