اولین نشانه‌های قطعی تمایل ایران و آمریکا به مذاکره

هیاهوی مخالفان مذاکره از روزنامه‌های رادیکال تا برخی تریبون‌های نماز جمعه همچنان بلند است تا جایی که بعد از توئیت معنادار رهبری درباره محتوای دیدار روز سه‌شنبه با سران قوا و مسئولان نظام، «کیهان» نوشت: مذاکره با آمریکا یعنی پذیرش هرآنچه که می‌خواهد به ما تحمیل کند.

در حالی که چهره‌هایی مانند «حمیدرضا حاجی بابایی» نایب رئیس مجلس و «محمدجواد لاریجانی» هم به جمع حامیان مذاکره با آمریکا پیوسته‌اند، در سوی مقابل هم سیگنال‌ها برای شروع چانه‌زنی با تهران انکارناپذیر است.

در این فضا به نظر می‌رسد یکی از موانع اصلی دوره حکومت دموکرات‌ها در آمریکا پیش روی مذاکره با ایران برداشته شده است. تا پیش از این، تهران خواستار تضمینی بود تا بار دیگر دولت واشنگتن مانند سال ۲۰۱۸ از توافق خارج نشود اما اکنون قید تضمین خود به خود بلاموضوع خواهد شد چون اگر کسی می‌خواست توافق را بر هم بزند نهایتا «دونالد ترامپ» بود که صراحتا اعلام کرده به دام اسرائیلی‌ها برای شروع جنگ با ایران نخواهد افتاد.

مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم گفته «به باور من، تیم ترامپ تمایل دارد به توافق جدیدی با ایران دست یابد.» از سوی دیگر «اکسیوس» مدعی شده «ایرانی‌ها گفته‌اند که می‌خواهند مذاکرات بر سر یک توافق هسته‌ای جدید را از سر بگیرند که با توافق ۲۰۱۵ متفاوت است.»

مرتبط:

ایران، غرب و مقدمه‌چینی برای ورود مجدد به مذاکره

مذاکره با آمریکا؛ مستقیم یا غیرمستقیم؟

ترامپ۲ و سیگنال‌هایی که برای ایران بیشتر مثبت است

«فاکس نیوز» گزارش داده «دستورات، انتصابات و برکناری های اخیر توسط ترامپ، مخالفان برجسته ایران‌ را عصبانی کرده است.». اندیشکده آمریکایی «کوئینسی» پیشنهاد داده ایران و آمریکا باید در ابتدا توافقی از جنس معامله ترامپ و کره شمالی منعقد کنند؛ این اتفاق، ظرف چند هفته شدنی است و می‌تواند از خرابکاری‌های لابی‌های صهیونیستی جلوگیری کند. نشریه اسرائیلی «جروزالم پست» هم در تحلیلی آورده است که اسرائیل باید آماده مذاکرات سریع ایران و آمریکا باشد.

به گزارش «ایرنا» با تیتر « سیاست‌های جدید آمریکا چه کسانی را بیشتر می‌ترساند؟» تا چند هفته پیش، از نتانیاهو گرفته تا اپوزیسیون خارج‌نشین جمهوری اسلامی برای استقرار ترامپ در کاخ سفید لحظه‌شماری می‌کردند تا از دید آن‌ها و به اصطلاح کار را با ایران یکسره کند. این در حالی است که اکنون دچار نگرانی‌هایی جدی در این زمینه شده‌اند. از دید طیفی از رسانه‌ها و تحلیلگران، نشانه‌هایی از چرخش به سمت عملگرایی در سیاست خارجی دولت ترامپ در قبال ایران بروز یافته است که به معنای پایان رویکرد پرتردید دولت دموکرات‌ها در دوره «جو بایدن» خواهد بود.

در یکی از تازه‌ترین رویدادهای مرتبط، چهل و هشتمین نشست بررسی دوره‌ای جهانی شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد در ژنو، برای نخستین بار از سال ۲۰۱۰ تاکنون بدون موضع‌گیری آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران به پایان رسید؛ اقدام بی‌سابقه‌ای که از دید برخی به قطع دسته‌ای از بهانه‌جویی‌ها و تغییر نگاه سیاسی واشنگتن به مقوله حقوق بشر در در ایران تعبیر می‌شود.

انتصاب‌ها و برکناری‌های کلیدی ترامپ هم طی این مدت، نشانگانی از تغییر و حرکت به سمت نوعی تعامل با ایران را بروز می‌دهد.

«جان بولتون» مشاور امنیت ملی سابق، «مایک پمپئو» وزیر امور خارجه سابق و «برایان هوک» نماینده ویژه پیشین در امور ایران که در دولت نخست ترامپ سردمدار کارزار مقابله با جمهوری اسلامی ایران بودند، در دولت کنونی ترامپ جایی ندارند و حتی رئیس‌جمهوری جدید دستور لغو فرایندهای حفاظتی از بولتون و پمپئو را صادر کرده است.

همزمان برخی رسانه‌های آمریکایی خبر دادند ترامپ «استیون ویتکاف» فرستاده خود در خاورمیانه را مأمور رسیدگی به نگرانی‌های ایالات متحده در مورد ایران کرده است؛ خبری که البته بعدا ترامپ آن را تکذیب کرد.

به نوشته «فایننشال تایمز»، ترامپ و دستیارانش در این مدت بارها تاکید کرده‌اند که می‌خواهند برای جلوگیری از درگیری گسترده‌تر با ایران راهی را باز نگه دارند. برخی مقام‌های دولت ترامپ گفته‌اند که انتظار دارند چهره‌هایی نظیر ویتکاف تلاش‌هایی را برای بررسی امکان توافق دیپلماتیک راهبری کند.

به نوشته این رسانه آمریکایی، خطوط کلی رویکرد ترامپ نسبت به تهران در حال تغییر است. برخی از انتصاب‌های اخیر ترامپ اردوگاهی در دولت ایجاد کرده که احتمال مذاکره با ایران را در نظر دارد و نسبت به حمله به برنامه هسته‌ای آن که مورد حمایت مخالفان ایران در دولت‌های آمریکا و اسرائیل است، تردید و مخالفت دارد.

در همین حال، ترامپ «مایکل دیمینو» را هم به عنوان معاون دستیار وزیر دفاع در حوزه خاورمیانه منصوب کرده است. دیمینو، مقام سابق سیا است که چندی پیش در یک اندیشکده خواستار خویشتنداری در برخورد با تهران شده بود.

این برکناری‌ها و انتصاب‌ها، نگرانی جمهوری‌خواهان دوآتشه و نئوکان‌های آمریکایی نزدیک به رژیم صهیونیستی را برانگیخته است. این گروه به شدت در خصوص تلطیف رویکرد دولت ترامپ نسبت به ایران ابراز نگرانی می‌کنند.

قطع بودجه اپوزیسیون خارج‌نشین از سوی ترامپ هم اقدام دیگری است که اگرچه در قالب کلی‌تر «قطع موقت کمک‌های خارجی آمریکا» می‌گنجد و صرفا به ایران اختصاص ندارد، ولی می‌تواند تداوم یابد و فضای روابط دو طرف را از خود متاثر سازد.

با توجه به این وقایع و سیگنال‌ها، اقدامات دولت آمریکا طی کمتر از یک ماه گذشته بیش از پیش نشانه‌هایی از تمایل به تغییر سیاست خارجی در برابر ایران را به نمایش گذاشته است.